Zdzisław Michalczyk

Lake water stage dynamics in the Łęczna-Włodawa Lake District in 1991-2010

Lake water stage dynamics in the Łęczna-Włodawa Lake District in 1991-2010 In the years 1991-2010 the water stages of 38 lakes in the Łęczna-Włodawa Lake District were observed. Water stage dynamics of the Łęczna-Włodawa lakes was varied. A multi-annual trend with seasonal water stage variability was clearly observable. Low water stages were observed in the years 1994-1996 and 2004-2005, whereas the highest water stages were reported for 2002 and 2010. The water stages of Lake Piaseczno, the deepest lake, were consistent with solar activity changes. Land improvement works in the Łęczna-Włodawa Lake District and black coal mining caused further local changes in the directions of flow of surface and underground water, as well as modifying the water stage regime of some of the lakes.

Changes in the location and function of small water bodies in the upper Sanna River catchment—case study (SE Poland)

Abstract The article summarises the results of analyses of temporal and spatial changes in the location of small water bodies in the upper Sanna River catchment between the fifteenth and twenty-first centuries. The investigations were conducted on historical sources and cartographic data using GIS tools and inventory files. Natural (location of springs, groundwater depth, geomorphology of valleys), anthropogenic factors (quarries, excavations) and historical determinants of construction of the water reservoirs are presented. Additionally, changes in the economic (fish farming, mills), defence and industrial (paper and steel mills, bloomeries, fulleries) functions of the water bodies have been analysed. The changes in the functions of the water bodies were often influenced by the changing ownership. The results have application significance on a local and regional scale.

Hydrochemical characteristics of a spring snowmelt flood in the Upper Wieprz River basin (Roztocze region) in year 2006

Hydrochemical characteristics of a spring snowmelt flood in the Upper Wieprz River basin (Roztocze region) in year 2006 In order to help develop a better understanding of relevant catchment processes, this paper presents the changes in physico-chemical features of the Wieprz River water during the spring snowmelt flood of 2006. The obtained results showed that the groundwater sampled from the springs and the water sampled from the river had a similar and quite stable composition of the basic physicochemical features in the period of solely groundwater feeding (the river is fed only with the water coming from underground sources). The physico-chemical composition of river water during snowmelt depended on the contribution of surface runoff in total outflow and the flood phase. The correlation coefficients between the discharge in the Wieprz River and the concentrations in the studied indices were significantly negative: pH, SEC, HCO3, Ca, Mg, Na, Sr, SiO2, Cl, SO4, F. Significantly positive correlations associated with an increase in discharge were observed in the case of: K, NO3, NO2, total organic carbon, chemical oxygen demand and biochemical oxygen demand. Step and bidirectional responses were noted during the snowmelt flood in the case of the content of NH4 and PO4. Hydrochemiczna charakterystyka wiosennego wezbrania roztopowego w zlewni górnego Wieprza w 2006 r. (Roztocze) W pracy przedstawiono zmiany cech fizyczno-chemicznych wody rzeki Wieprz w Guciowie (SE Polska) w czasie wiosennego wezbrania roztopowego 2006 roku. Wyniki badań wykazały, że wody gruntowe pobrane ze źródeł oraz wody pobrane z koryta rzeki Wieprz w okresie wyłącznego zasilania podziemnego, miały zbliżony i stabilny skład podstawowych wskaźników fizyczno-chemicznych. Podczas roztopów wartości parametrów fizyczno-chemicznych wody w rzece były uzależnione od stopnia przemarznięcia pokrywy glebowej, udziału spływu powierzchniowego w odpływie całkowitym oraz fazy wezbrania. Współczynniki korelacji między przepływem wody w rzece Wieprz a stężeniem badanego wskaźnika były istotne ujemne w przypadku: pH -0,78, SEC -0,92, TH -0,92, HCO3 -0,93, Ca -0,89, Mg -0,88, Na -0,81, Sr -0,87, SiO2 -0,81, Cl -0,87, SO4 -0,83, F -0,59. Istotnie dodatnie zależności związane ze zwiększeniem przepływu zanotowano w przypadku: K 0,73, NO3 0,71, NO2 0,58, TOC 0,62, COD 0,63 i BOD 0,62. Skokową i różnokierunkową reakcję podczas wezbrania roztopowego notowano w przypadku: NH4 0,34 i PO4 0,13.

Evaluation of the hydrological role of wetlands in the Włodawka River catchment (Polesie Lubelskie)

Evaluation of the hydrological role of wetlands in the Włodawka River catchment (Polesie Lubelskie) The Włodawka River catchment of an area of 725 km2 covers the central and eastern part of the Łęczna-Włodawa Lake District. Evaluation of the role of hydrogenic areas in runoff creation was based on materials of the Department of Hydrography and the Institute of Meteorology and Water Management data. The analysis was conducted for selected catchments in which additional hydrometric measurements and water quality tests were done. Such parameters as: the share of hydrogenic surfaces in total catchment area, types of wetlands, their hypsometric location and position with reference to drainage streams were taken into consideration for evaluation. The degree of anthropogenic transformation of the marshland was expressed in terms of density and depth of the drainage ditches that dissect it. It was found that the drained gyttja of Krowie Bagno plays a considerable role in increasing the minimum discharge. Wetlands in the Włodawka River catchment influence the conditions of the runoff and water quality, which is noticeable, primarily, in the concentration of organic carbon, and of nitrogen and phosphorus compounds. Ocena hydrologicznej roli obszarów podmokłych w dorzeczu Włodawki (Polesie Lubelskie) Zlewnia Włodawki o powierzchni 725 km2 została uformowana przede wszystkim przez połączenie wielu podmokłych obszarów bezodpływowych w spójny hydrologicznie system. Składa się on z 13 zlewni cząstkowych. Obszary podmokłe zajmują 31% zlewni, a w zlewniach cząstkowych ich udział wynosi od 12 do 56%. Niektóre z nich stanowią cenne przyrodniczo fragmenty Poleskiego Parku Narodowego, jego otuliny oraz Sobiborskiego Parku Krajobrazowego, two-rzących Międzynarodowy Rezerwat Biosfery. Ich morfometria, budowa geologiczna oraz użytkowanie ziemi wykazują duże zróżnicowanie, co przejawia się złożonym obiegiem wody. Badane zlewnie na znacznych przestrzeniach porozcinane są siecią rowów melioracyjnych, których średnia gęstość wynosi 2 km·km-2, osiągając w zlewniach cząstkowych wartość około 5 km·km-2, a w obrębie obszarów podmokłych nawet 8,5 km·km-2 (Krowie Bagno). Średni odpływ jednostkowy w zlewni Włodawki w latach 1984-2008 wynosił 3,33 dm3·s-1 km-2. Chwilowe odpływy jednostkowe w okresach letnich na terenie niektórych zlewni zmniejszają się do 0,1 dm3·s-1·km-2. Trwały odpływ zarejestrowano wówczas z obszarów podmokłych. W wodach rzeki Włodawka i jej dopływów stwierdzono dużą zawartość węgla organicznego (8-36 mg·dm-3). Ze zlewni Włodawki odprowadzane było w latach 2007-2008 przeciętnie 2436 t·rok-1 DOC, z czego ponad 90% pochodzi z obszarów organogenicznych. Średni odpływ azotu w latach 2007-2008 wynosił 237 t·rok-1, a fosforu 21,6 t·rok-1. Wyniki badań wskazują na złożony system krążenia wody w zlewni Włodawki oraz na decydujący wpływ obszarów podmokłych w kształtowaniu jej ilości i jakości. W tej sytuacji racjonalne gospodarowanie wodą wymaga zorganizowania stałej sieci monitoringu hydrologicznego i hydrochemicznego, obejmującego Włodawkę i jej zlewnie cząstkowe, a ewentualne zabiegi hydrotechniczne powinny doprowadzać do spowolnienia odpływu i zatrzymywania wody w zlewni. Jednakże ze względu na znaczny potencjał eutroficzny wód rzecznych budowa dużych zbiorników retencyjnych na badanym obszarze będzie wpływała niekorzystnie na jakość wód.