Language
Country/Area
No result found
U nguyên bào ngà răng đã bao nhiêu tuổi? Phát hiện đầu tiên vào năm 1827 đã thay đổi nền y học như thế nào!
Odontoblastoma, một khối u được hình thành bởi biểu mô tủy răng, vẫn là một chủ đề quan trọng trong nghiên cứu y học. Khối u lành tính hoặc ác tính hiếm gặp này bao gồm biểu mô mầm răng trong quá trình phát triển của răng và thường xảy ra thường xuyên hơn ở hàm dưới so với hàm trên. Năm 1827, u răng được Cullack phát hiện lần đầu tiên. Phát hiện này không chỉ đánh dấu sự khởi đầu cho sự hiểu biết về loại u này mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tiêu chuẩn chẩn đoán và điều trị u miệng trong cộng đồng y tế.
Tên odontoblastoma xuất phát từ từ tiếng Anh cổ "amel", có nghĩa là "men" và từ "blastos" trong tiếng Hy Lạp, có nghĩa là "nụ". Những thuật ngữ này nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa odontoderma và quá trình hình thành răng.
Năm 1885, bác sĩ người Pháp Louis-Charles Marasses đã đổi tên khối u này là "adamantinoma", và vào năm 1930, nó được Ivy và Churchill chính thức xác nhận là tên hiện tại của nó là --odontoma. Chuỗi lần thay đổi tên này không chỉ là một kỷ lục đầy cảm xúc về những khám phá khoa học mà còn cho thấy sự hiểu biết ngày càng sâu sắc hơn của cộng đồng y tế về căn bệnh này.
Mặc dù các khối u răng miệng thường lành tính và có tốc độ phát triển chậm nhưng chúng gây ra những bất thường đáng kể ở khuôn mặt và hàm, có thể dẫn đến biến dạng nghiêm trọng về ngoại hình. Nguyên nhân là do tế bào tăng sinh bất thường có thể dễ dàng xâm nhập và phá hủy các mô xương xung quanh nên phẫu thuật cắt bỏ sớm trở thành biện pháp cần thiết để điều trị căn bệnh này. Các khối u ác tính, không được điều trị có thể chặn đường thở ở mũi và miệng, gây khó thở.
Các loại u nguyên bào ngà khác nhau
Theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2017, u nguyên bào ngà có thể được chia thành 4 loại:
- Bệnh da liễu truyền thống (nhu mô/đa nang)
- U nguyên bào ngà đơn nang
- U răng ngoại biên/ngoài xương
- u răng di căn
Trong số đó, các khối u răng miệng truyền thống thường biểu hiện nhiều u nang lớn, trong khi các khối u răng miệng đơn lẻ chiếm khoảng 10% trong tổng số các khối u răng miệng.
Những khối u này thường được tìm thấy ở những răng chưa mọc và vùng mục tiêu thường nằm ở phía sau hàm. Do đó, mặc dù u nguyên bào ngà không thường xuyên tiến triển nhưng nó có thể gây ra sự dịch chuyển răng và tiêu chân răng đáng kể.
Chẩn đoán và điều trị
Việc chẩn đoán u nguyên bào ngà chủ yếu dựa vào kiểm tra X quang và kiểm tra mô học sau đó để xác nhận. Các dấu hiệu X quang bao gồm các vùng thấu quang tròn, được xác định rõ trong xương và nhiều vùng thấu quang giống như u nang có hình dạng "bong bóng xà phòng" đặc trưng ở các khối u lớn hơn.
Mặc dù hóa trị và xạ trị có hiệu quả hạn chế trong điều trị u nguyên bào ngà nhưng phẫu thuật cắt bỏ hoặc nạo vẫn là phương pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay. 96% bệnh nhân khỏi bệnh thành công sau điều trị và có tiên lượng tốt.
Mục đích của phẫu thuật là cắt bỏ khối u và 10 mm mô bình thường xung quanh. Tuy nhiên, do nguy cơ tái phát khối u nên việc tái khám định kỳ sau phẫu thuật trở nên quan trọng. Đối với những bệnh nhân đã được phẫu thuật cắt bỏ, khoảng 50% trường hợp tái phát xảy ra trong vòng 5 năm sau phẫu thuật.
Nghiên cứu mới nhất và triển vọng trong tương lai
Trong những năm gần đây, đột biến gen BRAF V600E và gen SMO dần dần được ghi nhận và những đột biến này có liên quan trực tiếp đến đặc tính sinh học của u nguyên bào ngà. Điều này có nghĩa là các chiến lược trị liệu nhắm mục tiêu đột biến có thể trở thành một hướng điều trị mới nổi trong tương lai.
Theo nhiều nghiên cứu, tỷ lệ mắc u nguyên bào ngà ở bệnh nhân người Mỹ gốc Phi cao hơn so với các chủng tộc khác, cho thấy vai trò của nền tảng dân tộc trong dịch tễ học của căn bệnh này. Phát hiện này không chỉ phản ánh sự phức tạp của bệnh Odontoderma mà còn nhắc nhở cộng đồng y tế xem xét các yếu tố chủng tộc khi tiến hành nghiên cứu lâm sàng để nâng cao hiểu biết của họ về căn bệnh này.
Nhìn lại lịch sử của u nguyên bào ngà khi nó được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1827, người ta không thể không tự hỏi: sự hiểu biết y học và công nghệ về khối u này đã phát triển đến mức nào trong hai thế kỷ qua, và làm cách nào chúng ta có thể cải thiện việc chẩn đoán và điều trị. Công nghệ trong tương lai thì sao? Còn mức độ điều trị để giải quyết tốt hơn những thách thức của bệnh u răng?
