Ở vùng nhiệt đới xa xôi, loài ốc nước ngọt có tên Indoplanorbis exustus đang dần chinh phục các vùng biển trên khắp thế giới. Loài ốc này không chỉ đóng vai trò quan trọng như một tuyến sinh thái mà còn có thể là vật trung gian gây ra nhiều bệnh tật. Khả năng mở rộng và khả năng thích ứng sinh tồn của nó khiến nó trở nên đặc biệt nổi bật trong tự nhiên.
Cho đến nay, Indoplanorbis exustus là loài duy nhất được biết đến của chi này. Mặc dù có lịch sử lâu đời và phạm vi địa lý rộng, nhưng nghiên cứu mới cho thấy chi này có thể chứa nhiều hơn một loài.
Theo Liu và cộng sự, quần thể di truyền của loài ốc này khác nhau giữa Ấn Độ và Đông Nam Á, điều này có thể gợi ý về sự đa dạng. Trong bối cảnh này, họ hàng di truyền gần nhất của Indoplanorbis là Bulinus, cũng là loài truyền bệnh hút máu.
Indoplanorbis exustus phân bố chủ yếu ở Iran, Nepal, Ấn Độ, Sri Lanka và Đông Nam Á. Ốc sên được phát hiện lần đầu tiên ở vùng đất ngập nước ven biển phía nam Ấn Độ và do ảnh hưởng của các hoạt động của con người, sự phân bố của nó tiếp tục mở rộng sang một số quốc gia ở Trung Đông và Châu Phi.
Nghiên cứu trong những năm gần đây cho rằng sự xuất hiện của loài ốc này ở Châu Phi phần lớn là do con người đưa vào, điều này khiến không thể đánh giá thấp tác động toàn cầu của nó.
Về nguồn gốc của Indoplanorbis, Meier-Brook đề xuất giả thuyết về nguồn gốc Gondwana ở châu Phi và tin rằng loài này có thể đã di cư đến châu Á thông qua quá trình trôi dạt. Quá trình này cho thấy lịch sử của loài này có thể đã bắt đầu từ 70 triệu năm trước.
Indoplanorbis exustus có khả năng thích nghi cao và có thể tồn tại ở nhiều môi trường khác nhau, bao gồm cả ao nhỏ và ruộng lúa. Chúng có thể vùi mình trong đất trong mùa khô và khả năng chịu hạn cực cao cho phép chúng tiếp tục phát triển bất chấp khí hậu khô hạn. Nhiều nhà sinh vật học tin rằng khả năng mở rộng mạnh mẽ của ốc sên có liên quan trực tiếp đến khả năng sinh sản cao của nó.
Indoplanorbis exustus là loài lưỡng tính có khả năng thiết lập bầy đàn nhanh chóng mỗi năm. Dưới nhiệt độ nước thích hợp, loài ốc này có thể đạt đỉnh sinh sản trong một năm và sinh sản với số lượng lên tới 800 quả trứng. Đây không chỉ là bằng chứng cho thấy khả năng sinh sản mạnh mẽ của chúng mà còn là một trong những lý do quan trọng khiến chúng là loài xâm lấn.
Là vật chủ trung gian của nhiều loại bệnh sán máng khác nhau, Indoplanorbis exustus gây ra mối đe dọa cho cả nền kinh tế và sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là trong sản xuất nông nghiệp và sức khỏe cộng đồng.
Ốc sên được cho là vật trung gian chính cho các loại ký sinh trùng như Schistosoma spp., gây suy thoái nông nghiệp và khủng hoảng sức khỏe cộng đồng. Những người bị nhiễm những ký sinh trùng này có thể phát triển các bệnh về da và các vấn đề sức khỏe khác.
Mặc dù sự lây lan của Indoplanorbis exustus có thể đặt ra những thách thức đáng kể, nhưng chúng cũng được ưa chuộng làm vật nuôi trong bể cá ở một số nền văn hóa. Trong những bể cá này, sự hiện diện của chúng được coi là một sự bổ sung về mặt thẩm mỹ.
Khi toàn cầu hóa ngày càng gia tăng, tác động của Indoplanorbis exustus sẽ ngày càng sâu sắc hơn, buộc chúng ta phải suy nghĩ về cách ứng phó hiệu quả với mối đe dọa sinh học vô hình này nhằm bảo vệ môi trường sinh thái và sức khỏe cộng đồng của chúng ta?