Language
Country/Area
No result found
Bí mật của người du hành thời gian: Bạn có hiểu "cảm giác về thời gian" hoạt động như thế nào không?
Trong lĩnh vực tâm lý học và khoa học thần kinh, nhận thức về thời gian hay nhận thức về thời gian đề cập đến trải nghiệm chủ quan về thời gian, được đo bằng nhận thức của một cá nhân về khoảng thời gian của một sự kiện. Nhận thức về thời gian thường được chia thành các loại khác nhau, liên quan đến việc xử lý thời lượng ở các vùng não khác nhau.
"Nhận thức về thời gian là một chức năng quan trọng trong sự tồn tại và tương tác của con người."
Nhận thức của chúng ta về thời gian có thể cô đọng thế giới luôn thay đổi thành ký ức. Về mặt lịch sử, người Hy Lạp cổ đại đã nhận ra sự khác biệt trong "ý thức về thời gian" và phân biệt giữa thời gian khách quan (Chronos) và ý thức chủ quan về thời gian (Kairos). Ví dụ: khi chúng ta xem một bộ phim, diễn biến của cốt truyện ảnh hưởng đến nhận thức của chúng ta về thời gian và một số cảnh dài có thể có cảm giác dài hơn thực tế. Những cảnh khác có thể khiến chúng ta cảm thấy thời gian trôi nhanh vì diễn biến cốt truyện quá nhanh.
Các nhà tâm lý học và nhà thần kinh học sử dụng nhiều thí nghiệm khoa học khác nhau để nghiên cứu cơ chế nhận thức về thời gian. Ví dụ, “thẩm mỹ về thời gian” của Easterbrook gợi ý rằng những khoảng thời gian có nhiều biến đổi hơn sẽ được coi là dài hơn. Những hiện tượng này cho thấy nhận thức về thời gian không chỉ là kết quả của sự tính toán mà còn là một quá trình tâm lý phức tạp.
“Con người có nhiều hệ thống bổ sung cho nhau để xử lý nhận thức về thời gian.”
Ba loại nhận thức thời gian chính bao gồm: thời gian dưới giây, khoảng thời gian (giữa giây và phút) và thời gian chu kỳ hàng ngày. Mỗi loại liên quan đến các vùng não khác nhau. Ví dụ, nhân siêu thị nội sọ chịu trách nhiệm về nhịp sinh học dựa vào sự điều chỉnh tín hiệu ánh sáng, trong khi các tế bào thần kinh khác có khả năng nhận thức ngắn hạn hơn.
Tuy nhiên, cũng có nhiều cân nhắc mang tính triết học trong nhận thức về thời gian. Khái niệm “hiện tại ảo tưởng” được William James đề cập nhấn mạnh rằng hiện tại mà chúng ta trải nghiệm không phải là một điểm tĩnh mà là một quá trình đang chảy. Điều này khiến chúng ta nhận ra rằng mọi nhận thức đều dựa trên ký ức về quá khứ và những kỳ vọng về tương lai.
Trong bối cảnh này, các thí nghiệm cho thấy ngay cả khi chuột bị loại bỏ hoàn toàn vỏ não, chúng vẫn có thể ước tính chính xác thời gian trong khoảng 40 giây, cho thấy rằng ước tính thời gian có thể là một quá trình nhận thức ở cấp độ thấp. Điều này làm tăng mối quan tâm của chúng ta đối với nhận thức về thời gian ở động vật không phải con người, không chỉ trong bối cảnh sinh học mà còn phản ánh thêm những điểm chung giữa các sinh vật.
"Động vật thuộc nhiều loài có khả năng ước tính và so sánh các khoảng thời gian."
Lấy cá làm ví dụ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cá vàng có thể phản ứng với những cú sốc điện đột ngột trong một khoảng thời gian cụ thể. Điều này chứng tỏ khả năng cảm nhận thời gian của họ. Tương tự như vậy, các loài chim đã chứng tỏ khả năng dựa vào bộ đếm thời gian bên trong để xác định các thời điểm so sánh khác nhau, một quá trình không hoàn toàn phụ thuộc vào tín hiệu môi trường bên ngoài.
Đối với động vật có vú, hành vi của chó phản ánh khả năng phản ứng khác nhau tùy thuộc vào khoảng thời gian chủ chúng đi vắng, trong khi chuột đã chứng tỏ khả năng học hỏi kiến thức về thời gian dựa trên chuỗi sự kiện, điều này chứng tỏ đầy đủ rằng các loài động vật có sự hiểu biết rõ ràng về thời gian về những điểm tương đồng được nhận thấy giữa các loài khác.
Điều thúc đẩy suy nghĩ của chúng ta chính là ảo tưởng về thời gian trong nhận thức về thời gian, là sự bóp méo trong nhận thức chủ quan. Ví dụ: khi các sự kiện trong cùng một khoảng thời gian trôi qua, mọi người thường nhớ lại các nhãn thời gian khác nhau trong trí nhớ của họ, điều này càng thách thức sự hiểu biết của chúng ta về thời gian. Một hiện tượng tương tự là "hiệu ứng quả bóng kỳ lạ", tức là trong một chuỗi liên tục các sự kiện giống hệt nhau, thời lượng của sự kiện đầu tiên và sự kiện cuối cùng thường được đánh giá quá cao.
"Nghiên cứu về nhận thức thời gian không chỉ tiết lộ các quá trình tâm lý chủ quan của chúng ta mà còn đòi hỏi sự khám phá sâu sắc về cơ chế vận hành thực tế."
Với việc nghiên cứu nhận thức về thời gian, chúng ta dần dần nhận ra rằng thời gian không chỉ là một chiều tuyến tính mà là một cấu trúc xuyên suốt nhận thức và hành vi của chúng ta. Khám phá bản chất của thời gian chắc chắn là một con đường đầy thử thách và khám phá. Bạn đã bao giờ nghĩ về việc trải nghiệm chủ quan về thời gian định hình ý thức tồn tại và hành vi của chúng ta như thế nào chưa?
