Trong xã hội luôn thay đổi như ngày nay, việc thiếu vắng vai trò của người cha đã thu hút sự chú ý và thảo luận rộng rãi. Trong lĩnh vực tâm lý học, khái niệm phức hợp cha mô tả một tập hợp các mối liên hệ vô thức, những xung lực mạnh mẽ gắn liền với hình tượng hoặc nguyên mẫu người cha. Những xung lực này có thể là tích cực, chẳng hạn như sự ngưỡng mộ và ủng hộ từ người cha lớn tuổi, hoặc tiêu cực, chẳng hạn như sự nghi ngờ hoặc sợ hãi.
Freud và những nhà phân tích tâm lý kế thừa ông tin rằng mặc cảm với người cha - đặc biệt là cảm xúc mâu thuẫn của con trai đối với cha mình - là một phần của mặc cảm Oedipus.
Đồng thời, Carl Jung tin rằng mặc cảm với người cha không chỉ giới hạn ở con trai mà con gái cũng có thể có mặc cảm này. Jung nhấn mạnh đặc điểm tích cực hoặc tiêu cực phức tạp này và tin rằng nó có tác động sâu sắc đến cá nhân. Dù là Freud hay Jung, vai trò của người cha đều chiếm vị trí quan trọng trong sự phát triển tâm lý của cá nhân.
Vào đầu thế kỷ 20, sự hợp tác giữa Freud và Jung đã dẫn đến sự phát triển của khái niệm phức tạp về người cha. Freud đã xác định yếu tố trung tâm của mặc cảm người cha trong nghiên cứu trường hợp Người đàn ông chuột, lưu ý rằng "cuộc đấu tranh thời thơ ấu chống lại quyền lực của người cha tái diễn trong hành vi ám ảnh cưỡng chế của người trưởng thành". Trong phân tích của mình về những bệnh nhân khác, sự tồn tại phức tạp này cũng thường được coi là một trong những trở ngại quan trọng.
Freud đã từng nói, "Trong trường hợp của Schreber, một lần nữa chúng ta lại ở trong lãnh địa phức tạp và quen thuộc của người cha."
Jung cũng thường sử dụng khái niệm này để phân tích vấn đề quyền lực trong tâm lý cá nhân khi khám phá mối quan hệ giữa cha và con trai. Ông chỉ ra rằng việc đồng cảm với người cha quá sớm có thể dẫn đến chủ nghĩa bảo thủ thiếu tư duy phản biện, trong khi việc chống lại vai trò của người cha có thể biểu hiện thành kẻ phản bội vĩnh viễn.
Khi thời đại thay đổi, quan điểm phức tạp về việc làm cha dần chuyển sang việc chăm sóc sự vắng mặt của những người cha. Xã hội ngày nay hiểu sâu sắc hơn về việc thiếu thẩm quyền của người cha và tác động của nó đến mọi tầng lớp trong xã hội. Nhiều nhà tâm lý học chỉ ra khái niệm "đói cha", mô tả nỗi khao khát có một người cha và tác động tiêu cực của sự thiếu vắng này đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc của một cá nhân.
Đối với nhiều trẻ em, sự kết nối với cha là nhu cầu không thể thay thế, và việc thiếu sự kết nối này có thể dẫn đến chứng tự luyến không lành mạnh.
Ngoài ra, việc thiếu vắng cha của con gái ảnh hưởng đến lòng tự trọng của chúng, thường dẫn đến hành vi tìm kiếm sự chấp thuận từ bên ngoài, thể hiện qua chứng rối loạn ăn uống và các bệnh tâm thần khác.
Những quan niệm phức tạp về chức năng làm cha vẫn tồn tại trong nền văn hóa đương đại. Ví dụ, nhà thơ nổi tiếng Czeslaw Milosz đã từng mô tả Albert Einstein là người tuân theo bản năng làm cha của mình, thể hiện mong muốn có một người bảo vệ và một nhà lãnh đạo. Tương tự như vậy, nhạc sĩ Bob Dylan cũng thoát khỏi hình ảnh của cha mình bằng cách đổi tên, nhưng sau đó ông vẫn tiếp tục tìm kiếm nhiều hình tượng người cha khác nhau như những người cố vấn tinh thần.
Việc tìm kiếm và chối bỏ hình tượng người cha đã duy trì khái niệm phức tạp về người cha trong xã hội và nghệ thuật.
Tuy nhiên, D.H. Lawrence đã bác bỏ những khái niệm tương tự, gọi đó là "sự phức tạp của kẻ ngốc". Cuộc thảo luận này cho thấy sự đa dạng trong cách hiểu và diễn giải về vai trò của người cha trong các bối cảnh văn hóa khác nhau.
Cuối cùng, tác động của tình yêu không cha không chỉ giới hạn ở sức khỏe tinh thần của cá nhân mà còn ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của toàn xã hội. Chúng ta cần suy nghĩ xem vai trò của người cha đang được tăng cường hay suy giảm trong thế giới thay đổi nhanh chóng ngày nay? Trong bối cảnh này, làm thế nào chúng ta có thể thúc đẩy mối liên hệ giữa cha và con và thực sự tạo nên sự hòa hợp trong mối quan hệ gia đình?