Adenosine deaminase (ADA) là một loại enzyme tham gia vào quá trình chuyển hóa purin và chức năng chính của nó trong cơ thể con người bao gồm phát triển và duy trì hệ thống miễn dịch. Tuy nhiên, vai trò sinh lý đầy đủ của loại enzyme này vẫn chưa được hiểu rõ. Quan trọng nhất, tình trạng thiếu hụt ADA có liên quan chặt chẽ đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là các bệnh nghiêm trọng như suy giảm miễn dịch kết hợp nghiêm trọng (SCID).
Adenosine deaminase tồn tại ở dạng nhỏ (monome) và dạng lớn (phức hợp dime). Nó chứa ion kẽm ở vị trí hoạt động, đây là cofactor duy nhất cần thiết. Phản ứng chính của enzyme là chuyển đổi adenosine thành inosine, một quá trình cần thiết để duy trì hoạt động bình thường của tế bào.
Tác dụng của sự thiếu hụt adenosine deaminaseADA được coi là một loại enzyme quan trọng trong quá trình chuyển hóa purin và rất cần thiết cho sức khỏe của hệ thống miễn dịch.
Khi gen ADA đột biến, khiến mức độ biểu hiện của gen này giảm đi, có thể gây ra một loạt các vấn đề về sức khỏe. Nổi tiếng nhất trong số đó là SCID, một chứng rối loạn suy giảm miễn dịch di truyền nghiêm trọng. Do thiếu ADA, nồng độ adenosine trong cơ thể tăng cao, gây ức chế hệ thống miễn dịch và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Hậu quả của tình trạng thiếu hụt adenosine deaminase có thể gây tử vong, đặc biệt là ở trẻ em.
Nghiên cứu phát hiện ra rằng các tình trạng liên quan đến đột biến gen ADA có thể dẫn đến tình trạng viêm phổi dai dẳng, tế bào tuyến ức chết và khiếm khuyết trong tín hiệu thụ thể tế bào T. Điều này không chỉ khiến bệnh nhân dễ bị nhiễm trùng hơn mà còn làm trầm trọng thêm các bệnh mãn tính.
Có hai dạng đồng phân của adenosine deaminase: ADA1 và ADA2. ADA1 chủ yếu được tìm thấy trong tế bào lympho và đại thực bào, trong khi ADA2 chủ yếu được phát hiện trong huyết tương. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng sự gia tăng ADA2 có liên quan đến sự xuất hiện của nhiều bệnh miễn dịch và ung thư.
Bằng cách đo nồng độ ADA trong huyết tương, không chỉ có thể chẩn đoán được SCID mà còn có thể loại trừ các bệnh khác như bệnh lao.
Việc điều trị tình trạng thiếu hụt ADA hiện nay tập trung vào liệu pháp thay thế enzyme và liệu pháp gen. Các loại thuốc như Cladribine và Pentostatin đã cho thấy tiềm năng chống khối u bằng cách ức chế hoạt động của adenosine deaminase. Những phát hiện này gợi ý hướng đi mới cho nghiên cứu và phương pháp điều trị trong tương lai.
Phần kết luậnAdenosine deaminase đóng vai trò không thể thiếu đối với sức khỏe con người, thiếu hụt nó có thể dẫn đến nhiều bệnh nghiêm trọng. Khi nghiên cứu ngày càng sâu hơn, liệu chúng ta có thể hiểu rõ hơn và điều trị các bệnh liên quan đến tình trạng thiếu hụt adenosine deaminase cũng như cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân hay không?