Trong xã hội ngày nay, dù là nguồn sống, giáo dục, chăm sóc y tế hay phúc lợi xã hội, hàng hóa công do chính quyền địa phương cung cấp đều rất quan trọng đối với chất lượng cuộc sống của người dân. Khi quá trình đô thị hóa diễn ra, ngày càng nhiều người bắt đầu cân nhắc đến khả năng sống ở các thị trấn khác để tìm kiếm các dịch vụ công phù hợp hơn với họ. Hiện tượng này có thể được giải thích bằng mô hình Tiebout nổi tiếng. Mô hình này được nhà kinh tế học Charles Tebbutt đề xuất vào năm 1956 để giải thích cách mọi người di chuyển đến thị trấn đáp ứng tốt nhất nhu cầu của họ dựa trên việc cung cấp hàng hóa công cộng.
Ý tưởng cốt lõi của mô hình là sự cạnh tranh giữa các chính quyền địa phương có thể thúc đẩy việc cung cấp hàng hóa công một cách tối ưu, qua đó giải quyết vấn đề “đi nhờ xe” trong quản trị địa phương.
Mô hình Tiebout chỉ ra rằng trong sự cạnh tranh giữa các chính quyền địa phương, người dân có thể tự do lựa chọn cộng đồng nơi họ sinh sống dựa trên sở thích và nhu cầu của họ đối với hàng hóa công cộng. Hành vi "lựa chọn" này thúc đẩy việc phân bổ tối ưu các hàng hóa công cộng. Mô hình này giả định rằng có hai thị trấn và hai gia đình có nhu cầu khác nhau: những gia đình có con coi trọng giáo dục công, trong khi những gia đình không có con thích tiêu dùng cá nhân. Do sự khác biệt về hàng hóa công cộng, những hộ gia đình này sẽ chọn chuyển đến những thị trấn đáp ứng tốt hơn nhu cầu của họ.
Mô hình Tiebout dựa trên một số giả định chính, bao gồm:
Những giả định này làm cho mô hình Tiebout hiệu quả nhất ở các cộng đồng ngoại thành, nơi cư dân có tính di động cao và có nhiều lựa chọn về hàng hóa công cộng.
Theo mô hình Tiebout, mức độ tối ưu hóa của hàng hóa công phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Đầu tiên, mối liên hệ giữa lợi ích và thuế. Hàng hóa công cộng có mối liên hệ lợi ích chặt chẽ, chẳng hạn như đường công cộng, nên được cung cấp bởi chính quyền địa phương, trong khi chi tiêu phúc lợi nên là trách nhiệm của chính quyền tiểu bang hoặc liên bang. Thứ hai, các yếu tố bên ngoài tích cực của hàng hóa công cộng và quy mô kinh tế cũng là những yếu tố, có nghĩa là một số hàng hóa công cộng được cung cấp tốt nhất bởi các cơ quan chính phủ cấp cao hơn.
Bằng chứng thực nghiệmNhiều nghiên cứu thực nghiệm ủng hộ khái niệm của mô hình Tiebout. Ví dụ, một cuộc khảo sát của Michigan phát hiện ra rằng những người sống ở các khu vực đô thị lớn có sở thích nhất quán hơn đối với hàng hóa công cộng vì họ có nhiều lựa chọn hơn. Điều này cho thấy nơi nào người dân có nhiều quyền tự do lựa chọn nơi sinh sống hơn thì họ sẽ hài lòng hơn với chi tiêu công.
Phần kết luậnPhân tích dữ liệu sâu hơn cho thấy chi tiêu hàng hóa công cộng của người dân ở khu vực thành thị/ngoại thành phù hợp hơn với nhu cầu của họ, trong khi tương đối thiếu hụt ở các khu vực phi đô thị.
Trong quá trình tìm kiếm môi trường sống lý tưởng, việc hiểu mô hình Tiebout không chỉ giúp cư dân lựa chọn được thị trấn phù hợp với nhu cầu của mình mà còn khuyến khích chính quyền địa phương tham gia nhiều hơn vào cạnh tranh và đổi mới trong việc cung cấp hàng hóa công. Nhìn về tương lai, chúng ta nên xem xét sự khác biệt trong việc cung cấp hàng hóa công cộng giữa các thị trấn khác nhau như thế nào?