Thiếu máu nhược sắc là tình trạng thiếu máu đặc trưng bởi các tế bào hồng cầu có màu nhạt hơn bình thường. Vấn đề cốt lõi của tình trạng này là sự giảm hàm lượng hemoglobin trong hồng cầu. Hemoglobin là thành phần chính trong tế bào hồng cầu, tạo nên màu đỏ của hồng cầu và khi tỷ lệ thành phần này giảm so với thể tích của tế bào, nó sẽ khiến hồng cầu có màu nhạt hơn.
Theo định nghĩa y khoa, thiếu máu nhược sắc là tình trạng nồng độ hemoglobin trung bình (MCHC) của hồng cầu thấp hơn mức bình thường.
Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng thiếu máu này là thiếu sắt và bệnh thalassemia. Ngoài những thay đổi về nồng độ hemoglobin, các tế bào hồng cầu này thường nhỏ hơn, làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Theo truyền thống, bệnh thiếu máu nhược sắc được gọi là "bệnh xanh" vì da của bệnh nhân đôi khi có màu da độc đáo. Trong y học hiện đại, tình trạng này khiến nhiều người phải đối mặt với các triệu chứng như mệt mỏi, khó thở và khó tiêu.
Ngay từ năm 1554, bác sĩ người Đức Johann Lange đã mô tả "bệnh thiếu nữ", ám chỉ cụ thể đến những triệu chứng mà phụ nữ trẻ gặp phải. Quan điểm dựa trên giới tính vào thời điểm đó đã dẫn đến chẩn đoán sai, liên quan đến việc kiêng quan hệ tình dục. Khi khoa học tiến bộ, sự hiểu biết về căn bệnh này dần được đào sâu hơn. Năm 1615, bác sĩ người Pháp Jean Valenda đã chính thức định nghĩa "bệnh vàng lá", có nghĩa là "trạng thái nhợt nhạt" hoặc "xanh nhạt". .
Định nghĩa về "bệnh clo" dần chuyển từ quan điểm mê tín sang việc khám phá các đặc tính sinh lý của nó, chẳng hạn như tác động trực tiếp của tình trạng thiếu hụt hemoglobin.
Vào thế kỷ 19, các nhà khoa học đã xác nhận thêm mối liên hệ giữa tình trạng này và tình trạng thiếu sắt và đưa sắt vào danh sách thuốc điều trị được lựa chọn. Ngoài ra, nhiều bác sĩ đang bắt đầu nghiên cứu ảnh hưởng của sự phát triển và kinh nguyệt lên cơ thể phụ nữ, lưu ý rằng đây có thể là một thách thức nữa đối với các bé gái tuổi teen.
Thiếu máu nhược sắc không chỉ giới hạn ở tình trạng thiếu sắt mà còn có thể xảy ra do thiếu vitamin B6, bệnh mãn tính hoặc các tình trạng khác như nhiễm giun móc. Loại thiếu máu mắc phải bao gồm tình trạng thiếu máu do chảy máu đường tiêu hóa hoặc sử dụng một số loại thuốc trong thời gian dài (như aspirin).
Một ví dụ điển hình của bệnh thiếu máu nhược sắc di truyền là rối loạn hấp thụ sắt do đột biến gen, từ đó ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hồng cầu.
Bệnh nhân mắc loại thiếu máu này thường có các triệu chứng thiếu máu, bao gồm da nhợt nhạt, mệt mỏi, chậm lớn và thậm chí có thể bị tích tụ quá nhiều sắt trong gan, dẫn đến tổn thương. Một dạng thiếu máu hiếm gặp khác, gọi là bệnh thiếu sắt, gây ra tình trạng nồng độ sắt trong máu thấp, đòi hỏi các chuyên gia y tế phải kiểm tra cẩn thận thành phần máu của bệnh nhân khi đưa ra chẩn đoán.
Các triệu chứng của bệnh thiếu máu nhược sắc thường không nên bị bỏ qua. Bệnh nhân thường bị mệt mỏi dai dẳng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống. Nhiều người có thể gặp các triệu chứng như chán ăn và đau đầu, đây là những dấu hiệu cho thấy cần phải kiểm tra thêm. Bác sĩ thường chẩn đoán bệnh thông qua xét nghiệm máu, bao gồm đo các chỉ số như MCH và MCHC để tìm ra tình trạng cụ thể của hồng cầu.
Những đánh giá này không chỉ cho biết mức độ thiếu máu mà còn giúp xác định những nguyên nhân tiềm ẩn có thể xảy ra.
Sau khi được chẩn đoán, phương pháp điều trị thường bao gồm bổ sung sắt và thay đổi chế độ ăn. Nhiều chuyên gia khuyên bạn nên tăng cường ăn thực phẩm giàu chất sắt như thịt đỏ, rau lá xanh và đậu. Đồng thời, việc kiểm tra và theo dõi thường xuyên cũng rất cần thiết để theo dõi sự cải thiện của tình trạng bệnh. Đối với một số bệnh thiếu máu do nguyên nhân cụ thể, có thể cần chẩn đoán và điều trị chi tiết hơn để xác định nguyên nhân.
Có thể hiểu rằng mặc dù thiếu máu nhược sắc là một vấn đề sức khỏe phổ biến, nhưng cơ chế sinh lý đằng sau nó không nên bị đánh giá thấp. Hiểu được bí mật của tình trạng thiếu hồng cầu là bước thiết yếu đối với mọi người. Bạn đã bao giờ trải qua tình trạng mệt mỏi do thiếu máu nhược sắc và nghĩ về tác động của nó đến cuộc sống của bạn chưa?