Trong công nghệ xử lý tín hiệu radar, xử lý thích ứng không-thời gian (STAP) được coi là một công cụ mạnh mẽ. Công nghệ STAP kết hợp thuật toán xử lý mảng thích ứng với nhiều kênh không gian và được thiết kế để xác định mục tiêu một cách hiệu quả, đặc biệt là trong môi trường có nhiều nhiễu khác nhau. Trong những năm gần đây, việc ứng dụng và phát triển STAP dần thu hút được sự quan tâm của các chuyên gia, đặc biệt ở khả năng cải thiện đáng kể độ nhạy phát hiện mục tiêu.
Với việc áp dụng STAP cẩn thận, có thể đạt được nhiều mức độ cải thiện độ nhạy trong việc phát hiện mục tiêu.
Lý thuyết về STAP lần đầu tiên được đề xuất bởi Lawrence E. Brennan và Owen S. Reed vào đầu những năm 1970. Mặc dù được giới thiệu chính thức vào năm 1973 nhưng nguồn gốc lý thuyết của nó đã có từ năm 1959. Theo thời gian, STAP đã được sử dụng rộng rãi trong các hệ thống radar để giải quyết các vấn đề phát hiện khi có tín hiệu phản hồi từ mặt đất và các nhiễu khác.
Đối với radar mặt đất, độ nhiễu phản hồi thường nằm trong phạm vi DC và do đó có thể dễ dàng xác định bằng hệ thống Chỉ báo mục tiêu di động (MTI). Tuy nhiên, trong các nền tảng hàng không hiện nay, chuyển động tương đối giữa mục tiêu và mặt đất thay đổi tùy theo góc, điều này khiến cấu trúc trở nên phức tạp hơn. Do đó, trong trường hợp này, việc sàng lọc một chiều không thể đáp ứng được nhu cầu và phải xem xét các tín hiệu nhiễu đa hướng.
Sự giao thoa chồng chéo này thường được gọi là "sườn lộn xộn" vì nó tạo thành một đường trong miền Doppler góc.
STAP thực chất là một công nghệ sàng lọc trong các lĩnh vực không gian và thời gian. Mục tiêu là tìm ra trọng số không-thời gian tối ưu, bao gồm các kỹ thuật xử lý tín hiệu nhiều chiều. Cụ thể, STAP nhấn mạnh lợi nhuận mong muốn của radar bằng cách thiết kế một vectơ trọng số thích ứng để triệt tiêu các tín hiệu nhiễu, lộn xộn và nhiễu. Trí thông minh này có thể được xem dưới dạng bộ lọc đáp ứng xung hữu hạn hai chiều (FIR), với mỗi kênh tương ứng với bộ lọc FIR một chiều tiêu chuẩn.
Phương pháp trực tiếp là sử dụng tất cả các bậc tự do để lọc tín hiệu nhận được từ ăng-ten, thường liên quan đến việc ước tính ma trận và các phép toán đảo ngược với độ phức tạp tính toán cao. Do dạng thực của ma trận hiệp phương sai nhiễu không thực sự được biết đến nên phương pháp đảo ngược ma trận mẫu (SMI) thường được sử dụng để ước tính nó.
Để giảm bớt độ phức tạp tính toán, các phương pháp giảm thứ hạng tập trung vào việc đơn giản hóa không gian dữ liệu hoặc can thiệp vào thứ hạng của ma trận hiệp phương sai. Các phương pháp này nhằm mục đích giảm tính chiều của dữ liệu bằng cách hình thành các chùm và thực hiện STAP trong không gian chùm. Ví dụ: Ăng-ten trung tâm pha dịch chuyển (DPCA) là phương pháp STAP tiền Doppler dựa trên dữ liệu.
Phương pháp dựa trên mô hình cố gắng sử dụng cấu trúc của ma trận giao thoa hiệp phương sai để cải thiện hiệu suất. Về vấn đề này, cấu trúc của bộ lọc hiệp phương sai được sử dụng rộng rãi để tích hợp dữ liệu bị xáo trộn và tổng hợp các thành phần chính tương ứng. Quá trình này có thể chống lại ảnh hưởng của chuyển động lộn xộn bên trong một cách hiệu quả.
Khi công nghệ radar tiếp tục phát triển, tiềm năng của STAP tiếp tục được khai thác. Mọi tiến bộ công nghệ đều có thể mang lại những cải tiến đáng kinh ngạc về độ nhạy và khả năng chống nhiễu, cải thiện hơn nữa độ chính xác của việc phát hiện mục tiêu. Trong tương lai, làm thế nào để tối ưu hóa hơn nữa STAP để thích ứng với môi trường nhiễu phức tạp hơn sẽ trở thành một chủ đề quan trọng đối với các nhà nghiên cứu.
Vì vậy, chúng ta không thể không suy nghĩ: Trong làn sóng công nghệ không ngừng thay đổi này, liệu STAP có thể tiếp tục là công nghệ cốt lõi trong xử lý tín hiệu radar hay sẽ phải đối mặt với những thách thức và đối thủ cạnh tranh mới?