Language
Country/Area
No result found
Bí mật của hệ thống tư pháp hình sự Nhật Bản: Tại sao tỷ lệ truy tố lại thấp?
Hệ thống tư pháp hình sự của Nhật Bản bao gồm nhiều cơ quan, bao gồm cảnh sát, công tố viên, cơ quan pháp luật doanh nghiệp và các cơ quan cải huấn. Các cơ quan này có mối quan hệ chặt chẽ và thường xuyên đàm phán với nhau để đạt được mục tiêu chung là hạn chế và kiểm soát tội phạm. Trong hệ thống này, công dân được khuyến khích tham gia duy trì trật tự công cộng và tham gia rộng rãi vào công tác phòng chống tội phạm, bắt giữ nghi phạm và các chương trình cải tạo dành cho người phạm tội. Ngoài ra, các quan chức thực thi pháp luật có quyền quyết định đáng kể trong việc xử lý tội phạm. Tuy nhiên, những đặc điểm này tiếp tục vấp phải sự hoài nghi trên khắp thế giới, đặc biệt là sự chênh lệch giữa tỷ lệ truy tố thấp đến mức báo động của Nhật Bản và tỷ lệ kết án cực cao.
Năm 2021, cảnh sát Nhật Bản ghi nhận 568.104 vụ án hình sự, trong đó 8.821 vụ là tội nghiêm trọng (như giết người, cướp, đốt phá, v.v.). Tuy nhiên, chỉ có khoảng 8% số vụ việc bị cơ quan công tố truy tố.
Theo các chuyên gia, tỷ lệ kết án cực cao của Nhật Bản là 99,8% là do tỷ lệ truy tố thấp, được tính khác với các nước khác. Các công tố viên Nhật Bản chỉ theo đuổi những vụ án có khả năng dẫn đến kết tội và không truy tố hầu hết các vụ án. Bắt đầu từ những năm 2010, các công tố viên thường chọn không truy tố 60% số vụ án họ nhận được và khoảng 30% số vụ án được xử lý thông qua xét xử rút gọn mà không bị phản đối.
Các học giả pháp lý chỉ ra rằng do lo ngại rủi ro, các công tố viên không muốn thua kiện và tổn hại đến danh tiếng nên miễn cưỡng khởi tố những vụ án không chắc chắn. Hiện tượng này trở nên rõ ràng hơn sau khi hệ thống trọng tài công dân được áp dụng vào năm 2009. Việc áp dụng hệ thống này đã làm giảm tỷ lệ truy tố từ 56,8% năm 2006 xuống còn 28,2% vào năm 2017.
"Việc đưa ra loại hình xét xử này nhấn mạnh đến sự cần thiết của bằng chứng và lời khai trực tiếp, từ đó khiến các thẩm phán thận trọng hơn trong suy luận của mình."
Trước đây, các cuộc thẩm vấn kéo dài và kỹ thuật thu thập bằng chứng tích cực đã làm tăng nguy cơ kết án sai. Với việc cải cách hệ thống, quy trình xét xử hiện tại cố gắng tránh những vấn đề này và làm cho quy trình pháp lý trở nên công bằng hơn. Điều này không chỉ tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế mà còn phản ánh kỳ vọng của xã hội Nhật Bản về công bằng pháp lý.
Trong lịch sử, trước thời Minh Trị Duy tân, hệ thống tư pháp hình sự thời Edo chủ yếu do daimyo kiểm soát và thiếu hệ thống pháp luật chính thức. Với sự ra đời của luật pháp vào năm 1880 và 1907, Nhật Bản bắt đầu thiết lập một xã hội pháp lý dựa trên nền kinh tế thị trường và quyền tự chủ của cá nhân. Tuy nhiên, sau Thế chiến thứ hai, mọi luật lệ và thể chế đều trải qua những cải cách sâu sắc nhằm bảo vệ quyền lợi của bị cáo và sự công bằng của pháp luật.
"Với việc thông qua Đạo luật cải cách tư pháp năm 2004, hệ thống bồi thẩm đoàn công dân mới có hiệu lực vào năm 2009 trong nỗ lực cải thiện tính minh bạch tư pháp và sự tham gia của công chúng."
Theo hệ thống mới này, bồi thẩm đoàn công dân và thẩm phán chuyên nghiệp cùng nhau xét xử các vụ án, đây được coi là một bước tiến tới việc làm cho quy trình tư pháp trở nên dân chủ hơn. Tuy nhiên, liệu điều này có thực sự giải quyết được vấn đề tồn tại bấy lâu nay của Nhật Bản là tỷ lệ truy tố thấp? Các nhà phê bình chỉ ra rằng mặc dù đã có những cải tiến trong thủ tục pháp lý nhưng vẫn có nguy cơ lạm dụng quyền truy tố và bỏ tù oan.
Hệ thống tư pháp hình sự hiện nay phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ từ cả trong và ngoài nước. Các nhóm nhân quyền và chuyên gia pháp lý chỉ ra rằng việc thiếu dịch vụ dịch thuật trong các cuộc thẩm vấn, đặc biệt là đối với người nước ngoài, khiến nhiều người bị giam giữ xa lánh quá trình xét xử và có nguy cơ nhận tội sai mà không hiểu đầy đủ về thủ tục tố tụng.
Theo Điều 248 của Luật Tố tụng Hình sự, các công tố viên có quyền tự do hành động đáng kể. Họ có thể lựa chọn không truy tố dựa trên các yếu tố như độ tuổi, hoàn cảnh của nghi phạm và mức độ nghiêm trọng của tội phạm. Điều này đặt ra câu hỏi: Làm thế nào quyền của mọi công dân có thể được bảo vệ khỏi sự xâm phạm trong một hệ thống tư pháp như vậy, thay vì chỉ dựa vào tỷ lệ kết án cực kỳ cao?
