Khi tiến hành khảo sát và phân tích thống kê, chúng ta thường gặp phải một vấn đề không thể bỏ qua—sai lệch trong lấy mẫu. Nếu các nhà nghiên cứu không thực hiện ngẫu nhiên thích hợp khi lựa chọn đối tượng hoặc dữ liệu, các mẫu thu được sẽ không đại diện chính xác cho toàn bộ dân số, dẫn đến kết quả không đáng tin cậy. Tình trạng này được gọi là "sai lệch lấy mẫu", đôi khi còn được gọi là "hiệu ứng lựa chọn".
Sự thiên vị khi lấy mẫu có thể làm sai lệch kết quả phân tích thống kê và dẫn đến kết luận không chính xác.
Tác động của sai lệch lấy mẫu có thể có nhiều dạng, trong đó phổ biến nhất là sai lệch lấy mẫu. Sự thiên vị này xuất phát từ thực tế là khi mẫu không được chọn ngẫu nhiên, một số thành viên của quần thể ít có khả năng được đưa vào mẫu hơn những thành viên khác. Do đó, mẫu thu được chắc chắn sẽ bị sai lệch, với một số đặc điểm nhất định đại diện quá mức hoặc dưới mức đại diện cho toàn bộ dân số.
Sai lệch lấy mẫu là một lỗi hệ thống do việc lấy mẫu không ngẫu nhiên của một tổng thể. Sự mất cân bằng trong mẫu như vậy làm ảnh hưởng đến giá trị bên ngoài của nghiên cứu và ảnh hưởng đến khả năng khái quát hóa kết quả của chúng tôi cho toàn bộ dân số. Ví dụ, những người tham gia tự chọn có thể làm cho kết quả không mang tính đại diện vì những người sẵn sàng tham gia nghiên cứu thường có nền tảng kinh tế hoặc xã hội cụ thể.
Nếu không tính đến sai số lấy mẫu thì một số kết luận của nghiên cứu có thể sai.
Loại sai lệch này xảy ra khi một nghiên cứu bị chấm dứt sớm, đặc biệt khi kết quả hỗ trợ cho kết luận mong muốn. Việc chấm dứt sớm như vậy có thể làm sai lệch kết quả và phản ánh một bức tranh không đầy đủ. Nếu một biến kết thúc ở một giá trị cực trị, điều này có thể phản ánh tính biến thiên nội tại của biến đó hơn là tính hợp lệ của thiết kế nghiên cứu tổng thể.
Sai lệch phơi nhiễm lâm sàng nổi tiếng xảy ra khi một bệnh làm cho bệnh nhân dễ mắc bệnh khác hơn và việc điều trị bệnh đầu tiên có thể bị quy nhầm là nguyên nhân của bệnh thứ hai. Trong trường hợp này, các can thiệp y tế liên quan có thể bị hiểu sai, dẫn đến hiểu sai về mối quan hệ nhân quả giữa hai điều này.
Đối với sai lệch lấy mẫu chung, thường không thể khắc phục hoàn toàn nó chỉ bằng phân tích thống kê dữ liệu hiện có. Các nhà nghiên cứu có thể đánh giá mức độ sai lệch lấy mẫu bằng cách phân tích mối tương quan giữa các biến bên ngoài (chẳng hạn như các biến nền) và các chỉ số kết quả. Tuy nhiên, độ chính xác của những phân tích này bị tổn hại khi có liên quan đến các biến không được quan sát. Vì vậy, thiết kế một phương án thử nghiệm hợp lý hơn và chọn mẫu lớn hơn là một trong những cách quan trọng để giảm sai lệch.
Việc đánh giá mức độ sai lệch lấy mẫu đòi hỏi phải kiểm tra mối tương quan giữa các biến không được quan sát và việc chọn mẫu.
Sai lệch lấy mẫu là yếu tố chính ảnh hưởng đến tính chính xác của kết quả nghiên cứu và không thể bỏ qua trong nghiên cứu khoa học xã hội hay y học. Thông qua việc lập kế hoạch và thiết kế mẫu hợp lý, chúng ta có thể giảm thiểu tác động của sai lệch lấy mẫu ở một mức độ nhất định. Tuy nhiên, có phải tất cả những người tiến hành nghiên cứu đều nhận thức được sự tồn tại của sai lệch lấy mẫu? Điều này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến kết quả nghiên cứu và nhận thức xã hội của họ?