Language
Country/Area
No result found
Mở khóa bí mật của không gian đô thị: Làm thế nào để các nhóm yếu thế đồng sáng tạo trong quá trình thiết kế?
Quy hoạch đô thị ngày nay đang phải đối mặt với một thách thức quan trọng: làm sao để đảm bảo tiếng nói của mọi cộng đồng đều được lắng nghe, đặc biệt là những cộng đồng bị thiệt thòi. Khi tìm hiểu về công lý không gian, chúng tôi thấy rằng các yếu tố như đói nghèo, phân biệt đối xử và hạn chế chính trị thường ảnh hưởng đến việc liệu những nhóm này có thể có chỗ đứng trong thiết kế đô thị hay không. Về mặt lịch sử, cấu hình không gian của các thành phố không chỉ phản ánh nhu cầu và sự phân bố của xã hội mà còn tiết lộ sâu sắc hơn cơ chế vận hành của quyền lực.
Công lý không gian kết hợp công lý xã hội với không gian, đặc biệt là trong quy hoạch đô thị và ra quyết định về lãnh thổ. Nó không chỉ liên quan đến việc phân bổ nguồn lực mà còn liên quan đến tính công bằng của quá trình ra quyết định.
Theo nghiên cứu của các nhà địa lý David Harvey và Edward Soja, khái niệm công lý không gian đã thu hút sự chú ý của địa lý phê phán và bắt đầu hình thành vào những năm 1970. Khái niệm này nhấn mạnh rằng khi nhu cầu của xã hội không được phân bổ công bằng trên khắp không gian địa lý, những người phải chịu cảnh nghèo đói và phân biệt đối xử sẽ không thể dễ dàng tiếp cận các nguồn lực cơ bản. Trong môi trường như vậy, quyền lợi và mối quan hệ quyền lực của người dân thành thị đặc biệt quan trọng.
Khi thảo luận về công lý không gian, có hai quan điểm chính: một mặt là thảo luận về các vấn đề phân phối, mặt khác là tập trung vào quá trình ra quyết định. Quan điểm phân phối nhấn mạnh rằng nhu cầu xã hội (như cơ hội việc làm và dịch vụ y tế) phải được phân bổ công bằng về mặt không gian, đây cũng là trọng tâm thảo luận của nhiều học giả về bất bình đẳng không gian. Vấn đề này đặc biệt nghiêm trọng ở những khu vực nghèo đói hoặc đàn áp chính trị.
Ngay cả ở các nước phát triển tự do, khả năng tiếp cận nhiều địa điểm vẫn bị hạn chế, điều này càng làm giảm không gian sống của các nhóm dễ bị tổn thương.
Ngoài ra, các vấn đề về khả năng tiếp cận của người đi bộ, khả năng đi bộ và công bằng trong giao thông ở các thành phố đều có thể được coi là một phần của việc phân bổ nguồn lực không gian. Khi tập trung vào các dân tộc thiểu số, chúng ta không chỉ khám phá được các tập tục không gian của họ mà còn phát hiện ra sự áp bức và phân biệt đối xử trong nhiều tập tục xã hội khác nhau, điều mà không thể nắm bắt được bằng quan điểm phổ quát.
Kiến trúc sư và nhà thiết kế đô thị Liz Ogbu lập luận rằng quy hoạch công lý không gian thành công đòi hỏi các nhà thiết kế phải "tham gia đối thoại với những người không có chỗ ngồi tại bàn và coi họ là những người đồng thiết kế". Nó không chỉ nhắc nhở chúng ta bao gồm các nhóm thiểu số trong quá trình thiết kế, nhưng cũng nhấn mạnh rằng việc thay đổi cách suy nghĩ của các nhà thiết kế là rất quan trọng.
Công lý môi trường là một khái niệm liên quan và quan trọng có nguồn gốc từ các thành phố Bắc Mỹ vào những năm 1970, chỉ trích tình trạng ô nhiễm và thiên tai tập trung ở các cộng đồng thiểu số là biểu hiện của sự phân biệt chủng tộc. Cùng với sự nâng cao nhận thức xã hội, ngày càng nhiều chuyên gia và học giả bắt đầu nhận ra rằng sự phân bổ không gian không công bằng này là vấn đề đáng được thảo luận sâu sắc.
Trong bối cảnh này, làm thế nào chúng ta có thể giúp các nhóm thiểu số thực sự trở thành những người đồng sáng tạo trong thiết kế đô thị? Trước tiên, chúng ta cần thiết lập một cơ chế cho phép nhiều tiếng nói hơn được lắng nghe. Điều này có thể bao gồm tổ chức các cuộc thảo luận công khai, thiết lập nền tảng để thu thập ý kiến, v.v., để đại diện của nhiều cộng đồng khác nhau có cơ hội tham gia vào quá trình thiết kế. Đồng thời, các nhà thiết kế cũng cần học cách trao đổi ý thức hệ với các nhóm thiểu số, điều này không chỉ giúp cải thiện thiết kế mà còn mang lại những thay đổi sâu sắc hơn ở cấp độ xã hội.
Con đường đạt được công lý không gian trong thiết kế đô thị nằm ở cách hướng dẫn và thực hành hiệu quả, và cuối cùng là khám phá ra bí mật của không gian đô thị.
Trước quy hoạch đô thị trong tương lai, liệu chúng ta có thể phá vỡ khuôn khổ thiết kế truyền thống và thực sự khiến tiếng nói của các nhóm thiểu số được coi trọng và phản ánh hay không?
