Thoát khí tự nhiên, hay chính xác hơn là thoát khí mê-tan, là việc giải phóng có chủ đích và có kiểm soát các loại khí chứa hydrocarbon ankan, chủ yếu là mê-tan, vào bầu khí quyển của Trái Đất. Đây là phương pháp được sử dụng rộng rãi để xử lý các loại khí không mong muốn sinh ra trong quá trình khai thác than và dầu thô. Khi các loại khí này không có giá trị và không thể thu hồi được, hoặc không có đường xuất khẩu đến thị trường tiêu dùng, chúng sẽ được thải ra. Mặc dù lượng khí thải riêng lẻ là nhỏ và phân tán, và thường được coi là “an toàn”, nhưng tác động của chúng đối với biến đổi khí hậu là rất đáng kể.
Các đợt phát thải lớn, tập trung thường được kiểm soát bằng cách đốt khí thải để tạo ra lượng carbon dioxide có hại tương đối nhỏ.
Trong ngành dầu khí, khí thải đã trở thành chủ đề đáng quan tâm lớn. Riêng ở Canada, lượng khí mê-tan thải ra chiếm một phần đáng kể trong ngành. Theo báo cáo năm 2023, ngay cả khi Hệ thống thu hồi khí nhiên liệu (FGRS) được triển khai, vẫn còn nhiều khí thải không cần thiết chưa được kiểm soát hiệu quả. Dữ liệu từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) năm 2019 cho thấy tổng lượng khí mê-tan thải ra từ các hoạt động khai thác dầu mỏ lên tới 37 triệu tấn, không chỉ đến từ lượng khí thải cố ý mà còn từ lượng khí thải phát tán còn sót lại.
Với ngành dầu khí hiện đang trên đà đạt được mục tiêu giảm phát thải khí mê-tan, báo cáo nhấn mạnh rằng việc cải thiện thiết bị và chiến lược bảo trì có thể giúp giảm đáng kể lượng khí thải.
Mối quan ngại về khí thải tự nhiên không chỉ giới hạn ở những tác động ngắn hạn mà còn lan sang những tác động lâu dài đến khí hậu. Mê-tan là một loại khí nhà kính mạnh có tác dụng làm nóng lên đáng kể hơn so với carbon dioxide. Mặc dù nồng độ mê-tan hiện nay chỉ bằng một phần nhỏ so với carbon dioxide, nhưng tác động lâu dài của nó lên khí quyển sẽ tích tụ theo thời gian và dẫn đến những thách thức nghiêm trọng hơn về môi trường.
Nhiều quốc gia đã nhận ra điều này và đang tích cực xây dựng các chính sách để giảm lượng khí thải này. Ví dụ, Bộ trưởng Môi trường liên bang Canada đã đề xuất một khuôn khổ chính sách tại Hội nghị Biến đổi Khí hậu của Liên hợp quốc năm 2023 nhằm giảm phát thải khí mê-tan, không chỉ giúp nâng cao nhận thức về môi trường mà còn ảnh hưởng đến mô hình hoạt động trong tương lai của ngành.
Các chính sách này đánh dấu nỗ lực của chính phủ trong việc giải quyết các vấn đề về môi trường, đặc biệt là tỷ lệ phát thải 28% do ngành dầu khí gây ra.
Trong ngành khai thác than, khí giàu mê-tan trong các vỉa than cũng liên tục được giải phóng trong quá trình khai thác. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, đến năm 2020, tổng lượng khí mê-tan thải ra từ các mỏ than trên toàn thế giới sẽ vượt quá 35 triệu tấn. Là một quốc gia phát thải khí mê-tan lớn, Trung Quốc chịu trách nhiệm cho một nửa lượng khí thải từ các mỏ than trên thế giới và phải đối mặt với áp lực rất lớn về môi trường.
Ngoài ra, rò rỉ khí gas ngẫu nhiên trong quá trình sản xuất, lưu trữ và vận chuyển dầu và khí đốt tự nhiên cũng gây ra những tác động bổ sung đến môi trường. Khi thế giới ngày càng chú trọng vào việc giảm phát thải khí mê-tan, ngày càng có nhiều công nghệ và thiết bị được phát triển với mục tiêu giảm thiểu lượng khí thải không cần thiết này.
Ngày nay, sự thành công của việc định hình lại hoạt động dầu khí ngày càng phụ thuộc vào việc xã hội thức tỉnh nhận thức về biến đổi khí hậu và thay đổi hành động.
Làm thế nào để chúng ta cân bằng giữa nhu cầu về những nguồn năng lượng này với tác động của chúng lên môi trường? Liệu những nỗ lực chung của xã hội và các nhà hoạch định chính sách có thể giảm hiệu quả lượng khí thải tự nhiên và cải thiện môi trường trong tương lai hay không?