Khi nông nghiệp phát triển trên toàn thế giới, xói mòn đất trở thành vấn đề nghiêm trọng hơn. Xói mòn là quá trình loại bỏ đất, đá hoặc vật liệu hòa tan khỏi bề mặt Trái đất thông qua các quá trình bề mặt như dòng nước hoặc gió. Trong khi xói mòn là một phần của tự nhiên, con người đang đẩy nó đến mức độ chưa từng có, đặc biệt là thông qua các hoạt động nông nghiệp.
Các hoạt động của con người đã làm tăng tốc độ xói mòn đất từ 10 đến 40 lần, trong đó tốc độ xói mòn ở các khu vực nông nghiệp trong một số trường hợp lên tới 100 lần tốc độ tự nhiên.
Nông nghiệp là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng xói mòn nhanh chóng. Nhiều kỹ thuật nông nghiệp hiện đại như cày xới đất, trồng trọt liên tục và sử dụng phân bón hóa học thường gây hại cho cấu trúc đất, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của đất mà còn khiến đất dễ bị xói mòn hơn. Khi thảm thực vật bị loại bỏ để nhường chỗ cho nông nghiệp, đất sẽ mất đi lớp bảo vệ tự nhiên, làm tăng tác động xói mòn trực tiếp của mưa và gió lên đất.
Hệ thống rễ cây không ổn định có thể dẫn đến mất lớp đất mặt, đặc biệt là ở những vùng có mưa hoặc gió. Khi cây trồng không còn phủ kín cánh đồng, nước có thể dễ dàng cuốn trôi đất. Ở những vùng khô cằn, xói mòn do gió có thể còn rõ rệt hơn vì nếu không có thảm thực vật bảo vệ, đất có thể dễ dàng bị gió nâng lên và cuốn đi.
Đất bị xói mòn thường chứa nhiều chất dinh dưỡng. Một khi bị mất đi, năng suất cây trồng sẽ giảm nhanh chóng, dẫn đến sự sụp đổ của hệ sinh thái.
Trong trường hợp này, không chỉ sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng mà còn dẫn đến nhiều vấn đề môi trường sâu rộng hơn. Ví dụ, khi chất dinh dưỡng bị mất đi trong đất và hiện tượng sa mạc hóa xảy ra, năng suất đất nông nghiệp sẽ giảm. Một số khu vực thậm chí có thể tiếp tục sa mạc hóa. Những thay đổi như vậy không chỉ ảnh hưởng đến nông nghiệp mà còn ảnh hưởng đến đa dạng sinh học và dẫn đến sự sụp đổ của các hệ sinh thái địa phương.
Hơn nữa, tác động của xói mòn không chỉ giới hạn ở khu vực bị ảnh hưởng mà còn có thể ảnh hưởng đến các hệ sinh thái khác. Ví dụ, khi đất bị trôi vào các nguồn nước, nó có thể dẫn đến tình trạng lắng đọng và phú dưỡng các nguồn nước. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng nước mà còn dẫn đến suy giảm đa dạng sinh học của sinh vật thủy sinh. Ngoài ra, thiệt hại về nhà cửa, đường sá do bùn đất gây ra cũng là thực trạng mà người dân phải đối mặt.
Xói mòn do nước và gió là nguyên nhân chính gây ra tình trạng thoái hóa đất, cùng nhau gây ra 84% tình trạng thoái hóa đất trên toàn cầu.
Ngoài nông nghiệp, các hoạt động khác của con người như phá rừng, mở rộng đô thị và biến đổi khí hậu cũng làm tăng mức độ xói mòn. Đối với các giải pháp liên quan, các biện pháp như canh tác bảo tồn, trồng rừng và tái thiết cảnh quan có thể giảm thiểu nguy cơ xói mòn đất, tất cả đều giúp phục hồi cấu trúc đất và tăng độ ổn định của đất.
Liệu chúng ta có thể tìm ra một mô hình nông nghiệp bền vững có thể bảo vệ đất đai và môi trường tốt hơn và mang lại tương lai tốt đẹp hơn không?