Alfons Marcoen

Production deficiency hypothesis revisited: Adult age differences in strategy use as a function of processing resources

Abstract In a group of 62 young and 75 older subjects, LISREL models were used to predict ordered list recall from age category, self-reported strategy use and selected cognitive abilities. It was found that: (a) age differences in the strategies of associating and repetition/testing were completely explained by speed of mental processing and associative memory; (b) only these two age-related strategies were efficacious strategies, the one not age-related strategy (concentrating) was not; (c) a large proportion of the age-related variance in list recall performance was mediated by speed and associative memory; and (d) this influence of speed and associative memory on ordered list recall was partly mediated by strategies. These results support a moderate version of the production deficiency explanation of memory aging, in which age differences in efficacious strategy use are explained by age differences in basic cognitive abilities.

Parent care: the core component of intergenerational relationships in middle and late adulthood

Intergenerational relationships essentially imply the exchange of resources between younger and older persons in the extended family and the society as a whole. From a gerontological perspective, giving help to elderly parents and grandparents, and receiving help from adult (grand)children, typify the central phenomenon of the intergenerational exchange in middle and late adulthood. From a comprehensive life-span developmental perspective, the younger as well as the older adults may be recipients, respectively, providers of intergenerational support. Exchange of support in adult-elderly parent dyads, or between younger and older generations in general, basically implies bi-directionality and reciprocity. This is nicely clarified by the five papers, in this special section, presenting the results of excellent sociological and psychological investigations of different aspects, societal contexts and determinants of the intergenerational transfers, solidarity and support in European families and countries. Three studies are cross-national in nature. Two of them study intergenerational transfers and intergenerational solidarity, respectively (Attias-Donfut et al. 2005; Daatland and Lowenstein 2005). These articles contribute to the formation of a multifaceted view on parent care and elder care in a number of European countries. The third cross-national study focuses on grandparents as users of new communication technologies in the relationship with their grandchildren (Quadrello et al. 2005). The two other studies (from Switzerland and Germany) focus on the adult child-elderly parent care relationship, mainly (Schwarz and Trommsdorff 2005) or partially (Perrig-Chiello and Hopflinger 2005), from a developmental psychological perspective, using concepts as attachment and filial maturity. This research questions the methods and instruments used, and the results obtained in these studies clearly illustrate the comprehensiveness of the intergenerational exchange in middle adulthood and old age. Who gives help? Who receives help? What factors determine the kind and amount of help given and received? These questions are tackled on the societal level, the family level and in adult child-elderly parent dyads. Structural, institutional and cultural context features (Kohli 2004), intergenerational relationship and individual help-giver and help-receiver characteristics, are interacting determinants of care adult children give and aged parents receive. In what follows, I reflect on three comprehensive sets of variables constituting, respectively, determining parent care in adult children, and care for the elderly in ageing societies: (1) what is given or received: transfers, assistance, help and care, (2) caregiver(s) and care-receiver(s) characteristics, and (3) context variables.

Het concept succesvol ouder worden: onvoltooid of overbodig?

voorstellen te doen voor conceptuele en empirische bijdragen en innovatieve overzichtsartikelen. Er werden 90 voorstellen (abstracts) ingediend. De redactie selecteerde er 26. Na de gebruikelijke reviewprocedure werden 15 manuscripten aanvaard en gepubliceerd. Negen ervan focussen op het concept “succesvol ouder worden” zelf. De overige bijdragen rapporteren over empirisch onderzoek, hoewel ook daar de kwestie van de definitie van succesvol ouder worden aan bod komt. Het zijn één voor één interessante bijdragen. Ze worden door de editor Rachel Pruchno in de introductie voortreffelijk ingeleid en voorgesteld onder de titel “Successful aging: continuous past, productive future” [5]. Er valt wat voor te zeggen om de wereldwijd gebruikte term ‘succesvol ouder worden’ kritisch onder de loep te nemen en zelfs de adequaatheid ervan voor het wetenschappelijk onderzoek en de optimalisering van het ouder worden in de samenleving ter discussie te stellen. Ouder worden in verband brengen met succes ligt niet voor de hand. Daarvoor roepen de woorden ouder worden en ouderdom teveel beelden op van achteruitgang, aftakeling, verlies, sterven en dood. Wanneer deze fenomenen of thema’s het ouder worden van iemand beheersen dan vergt de kwalificatie “succesvol”, om van toepassing te zijn, een aangepaste definitie. In de conceptuele bijdragen van het themanummer van The Gerontologist worden definities en modellen van succesvol ouder worden kritisch onder de loep genomen. Dit levert een rijk geheel van reflecties op. Gebruikers van het concept succesvol ouder worden kunnen daar moeilijk aan voorbijgaan. Dat het woord ‘succes’ niet altijd de uitgesproken positieve betekenis heeft gehad die het nu ‘Succesvol ouder worden’, ‘successful aging’, ‘vieillissement réussi’, ‘erfolgreiches Altern’. Daarover zijn in de voorbije halve eeuw tientallen boeken geschreven en honderden wetenschappelijke artikelen gepubliceerd. En toch blijft het zoeken naar een sluitende definitie, getuige het themanummer dat The Gerontologist, het maandblad van de Gerontological Society of America, er in het eerste nummer van 2015 aan wijdde [1]. Dat precies dit tijdschrift de schijnwerper nu onderzoekend op het concept ‘succesvol ouder worden’ richt, is geen toeval. Het is in dit tijdschrift dat twee baanbrekende artikels verschenen, telkens onder de titel “Successful aging”, het eerste in 1961 van de hand van Havighurst, [2] en het tweede in 1997 van de hand van Rowe en Kahn [3]. Deze laatsten, die in 1987 al het onderscheid gemaakt hadden tussen gewoon ouder worden (usual aging) en succesvol ouder worden, [4] presenteerden in hun bijdrage een drieledig model van geslaagd ouder worden, gekenmerkt door: (a) het weinig voorkomen van ziekte en aan ziekte gerelateerde beperkingen, (b) een hoge cognitieve en fysieke functionele status, en (c) een actief engagement in het leven. Dit model was tot op vandaag richtinggevend voor veel empirisch gerontologisch onderzoek, maar gaf ook aanleiding tot kritisch conceptueel onderzoek. Sporen daarvan zijn te vinden in de aanpak en de uiteindelijke inhoud van het themanummer van The Gerontologist. Hoe kwam het tot stand? De redactie nodigde auteurs uit

Over ouderen en de heilzame werking van poëzie

SamenvattingDit zijn de titels van enkele gedichten van de hand van Robert Anker, Mark Boog, Ben Cami, Jeroen van Merwijk, E. du Perron, M. Vasalis, Willem van Toorn en Anton van Wilderode, gepubliceerd in de bundel “Zo zal ik dan worden”. 1 Zoals veel andere gedichten opgenomen in verschillende bloemlezingen roepen ze de sfeer op van het ouder worden en oud zijn