Ali Çelikkaya

OECD Ülkelerinde 1980 Sonrası Gelir Vergisi Reformlarının Değerlendirilmesi

Bu calismanin amaci OECD uyesi ulkelerdeki farkli turdeki gelir vergisi reformlarini analiz etmektir. OECD ulkelerinde ideal vergileme modeli, butun gelir turlerinin genel bir tarifeye gore vergilendirildigi Kapsamli Gelir Vergisi modelidir. Ancak gercekte bircok ulkede tam anlamiyla uygulanamamaktadir. Bunun yerine Iskandinav ulkeleri 1990’larin baslarinda sermaye gelirlerini duz ya da dusuk bir orana, emek gelirlerini ise artan oranli tarifeye tabi tutan Ikili Gelir Vergisi modeline gecmistir. Cok daha yakin donemlerde ise vergi tarifesinin tek bir orana dusurulmesini ve temel bazi istisnalar haric ozel vergi ayricaliklarinin ortadan kaldirilmasini oneren Tek Vergi politika zemininde cok genis bir yanki bulmustur. Ancak bunlar icerisinde en cok kabul goren Ikili Gelir Vergisi sistemidir.

Mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu etkileyen faktörlerin analizi: Bir alan çalışması

Mukellefler vergi yukumluluklerini tam olarak yerine getirdikleri takdirde devlet icin en onemli gelir kaynagi olan vergi gelirlerinde maksimuma ulasilmis olur. Mukelleflerin vergiye gonullu uyumunu etkileyen cok cesitli faktorler bulunmaktadir. Bunlar gelir duzeyi ve vergi orani, sosyal ve demografik faktorler, cezalar, denetim, objektif ve subjektif duzenlemeler, mali danismanlar, ahlaki ve sosyal dinamikler, vergi sisteminin karmasikligi ve vergi affidir. Butun bu faktorler mukelleflerin vergilerini oderken ki davranislarini etkilemektedir. Ancak bu etkilemenin derecesi negatif oldugu olcude devlet onemli vergi kaybina ugramaktadir. Bu nedenle vergi yonetiminin mukelleflerin davranislarini etkileyen faktorleri analiz edip gerekli onlemleri almasi son derece onemlidir. Bu calismada coklu uyum analizi ve frekans yorumlari yapilarak cesitli degiskenler ve bunlari gonullu uyum uzerindeki etkileri test edilmistir. Bunu icin 48 sorudan olusan bir anket duzenlenmis ve alan olarak secilen Eskisehir ilinde yapilan yuz yuze gorusmeler neticesinde toplam 1810 veriden 1750 tanesi kullanilarak tablolar olusturulmus ve sonucta vergi yonetimine bir kisim onerilerde bulunulmustur.