Beata Łabaz

Impact of fire on values of organic material transformation indicators

Abstract The article discusses organic and organic-mineral soil transformations induced by fire. The research covered 24 soil profiles. It was primarily focused on water properties of post-fire soils, such as the hydrophobic degree, analysed by means of percent alcohol (MED) and WDPT test, and soil water capacity indicator (W1). The above indicators determine the degree of intensification of the moorsh process in post-fire organic soil horizons. Total carbon content was also determined by means of a gas method analyzer by CS . MAT 5500, as well as the level of organic material decomposition by means of the half syringe method. The achieved result suggests that the moorsh process and low temperature fires led to an increase in the hydrophobic property of soil organic matter, whereas in high fire temperature, the soil included more ash, and the hydrophilic properties were higher. The significant degree of transformation was also confirmed by the water capacity indicator (W1). It primarily concerned the upper horizons of the investigated soil profiles. The majority of the 76 analysed soil samples showed signs of secondary transformation. Streszczenie Artykuł dotyczy stopnia przeobrażenia gleb organicznych i organiczno-mineralnych wywołanego pod wpływem pożarów. Badania przeprowadzono na 20 profilach glebowych. Głównie skoncentrowano się na właściwościach wodnych gleb popożarowych, takich jak: ich stopień hydrofobowości, bazując na teście alkoholowym (MED) i (WDPT) oraz wskaźnik pojemności wodnej (W,). Powyższe wskaźniki świadczyły o stopniu intensyfikacji procesu murszowego wr popożarow ych poziomach organicz- nych gleb. Dodatkowo określono zawartość węgla całkowitego metodą Tiurina aparatem CS - MAT 5500 oraz stopień rozkładu materii organicznej metodą półstrzykawki. Otrzymane wyniki w skazują na proces murszowy oraz pożary niskotemperaturow e - jako czynniki prowadzące do wzrostu cech hydrofobowych materii organicznej, jednak przy wysokiej temperaturze pożarów gleba wyka- zuje wyższą zawartość popiołu oraz wyższąhydrofilowość. Znaczący stopień przeobrażenia materii organicznej wr glebach popoża- rowych jest również charakteryzowany przez wskaźnik pojemności wodnej (W,). Dotyczy to głównie powierzchniowych poziomów badanych profili. Większość z badanych 76 próbek glebowych wykazuje cechy przeobrażenia w tórnego.

Kationowa pojemność wymienna gleb na różnym podłożu geologicznym w górach Stołowych

Efektywna pojemnośc wymiany kationow w powierzchniowych warstwach gleb Gor Stolowych oscyluje wokol 8–10 cmol(+) kg-1, z czego az do 60% zajmuje glin wymienny. Suma kationow zasadowych zalezy od zawartości materii organicznej oraz od uziarnienia gleb, powiązanego z rodzajem skaly macierzystej. Najwieksza jest w glebach wytworzonych zwietrzelin mulowcow kredowych, mniejsza z piaskowcow permskich i granitow, najmniejsza z piaskowcow kredowych. Spośrod gleb wytworzonych z mulowcow najubozsze w kationy zasadowe (2–2,5 cmol(+) kg-1) są gleby brunatne kwaśne. Gleby plowe mają sume kationow zasadowych dwu-, a gleby brunatne wlaściwe – trzykrotnie wyzszą. Wysycenie kompleksu sorpcyjnego zasadami osiąga 60% w glebach brunatnych wlaściwych i 45–47% w glebach plowych, a w glebach brunatnych kwaśnych, wytworzonych zarowno z mulowcow, jak i granitow oraz piaskowcow permskich, tylko 25%. Suma wymiennych kationow zasadowych oraz stopien wysycenia kationami zasadowymi wyraźnie roznicują warunki troficzne siedlisk leśnych Gor Stolowych, odzwierciedlając wspoloddzialywanie podloza geologicznego i typologicznych procesow glebotworczych.