Jaap R. Bruijn

Dutch-Asiatic shipping in the 17th and 18th centuries

Met het verschijnen van het eerste, inleidende, deel van Dutch-Asiatic Shipping is na een reis van bijna twintig jaren een groots project de haven behouden binnengeloodst. Geïnspireerd door monumentale kwantitatieve ondernemingen, als die van Bang en Korst over de Sondtollen of van de Chaunus over de Spaanse scheepvaart tussen Sevilla en Amerika, presenteren Bruijn, Gaastra en Schöffer hier een magnum opus, dat tegelijkertijd een uitzonderlijke bronnenpublikatie, een compacte samenvatting van de laatste stand van de wetenschap, èn een aanmoediging tot verdere detailen vergelijkende studie is. Hoe men ook over door de staat ondersteunde monopolies denken mag, door hun unieke positie zijn zij een nauwelijks te evenaren bron van informatie over het verleden. Door de omvang en rijkdom van haar bewaard gebleven archief is de VOC een van de meest welsprekende en belangrijke voorbeelden, zoals ook blijkt uit de grote belangstelling voor haar historische rol en invloed in de streken overzee, waar zij werkzaam was, en in steden en gewesten in Nederland zelf, die economisch met haar verbonden waren. Met deze publikatie wordt nu het centrale element in het bedrijf van de VOC, de scheepvaartbeweging van de compagnie tussen Nederland en Azië, in al haar bijzonderheden gedocumenteerd en aan een grondige analyse onderworpen. Zonder twijfel is Dutch-Asiatic Shipping een mijlpaal in de maritieme en economische geschiedschrijving. Het verschijnt dan ook terecht in het Engels. Vooropgesteld moet worden, dat dit geen geschiedenis is van de VOC als geheel. Hoewel het bredere perspectief niet ontbreekt, was het doel van de auteurs bovenal de zo compleet mogelijke reconstructie van de scheepvaartbeweging tussen Nederland en Azië. De delen II en III verschaffen hiervoor de gedetailleerde (meer dan 20 variabelen) informatie over iedere ondernomen (maar niet altijd voltooide) reis. In deel I wordt deze informatie gebruikt voor de grotendeels op aggregaten, gemiddelden, enz. gefundeerde analyse. Aan diverse daarbij aan de orde komende themas, zoals de duur van uiten thuisreis, de personeelsen financiële behoeften van de VOC of ook de retourladingen van de schepen, besteedden de auteurs gedurende de afgelopen jaren reeds aandacht in artikelen en voordrachten. Andere worden hier voor het eerst behandeld. Om met het bronnengedeelte te beginnen, deel II bevat, in tabellarische vorm, de volgende gegevens (voor zover bekend, uiteraard) aangaande ieder der 4.788 opvolgend genummerde uitreizen (waarvan 4.722 van de VOC zelf): naam van het schip en de gezagvoerder; in het geval, dat het schip meerdere reizen maakte, een individueel volgnummer; tonnage en type

Book Review: Iron Men, Wooden Women, Gender and Seafaring in the Atlantic World, 1700–1920MargaretS. Creighton and LisaNorling (eds.). Iron Men, Wooden Women, Gender and Seafaring in the Atlantic World, 1700–1920.Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1996. xvi + 293 pp., tables, notes, index. US

fought over the domination of the sea and maritime trade. The two antagonists were the leading sea and trading powers of the time and more in common economically and politically with each other than with other European states. Much has been written on the Anglo-Dutch wars but this book has a somewhat different approach than most earlier works. Not only does Professor Jones discuss the warfare, the sea battles and the effects of war on the two states involved but he also emphasizes the role of natural forces such as weather, tides and shoals. In the process, he puts the history of the conflicts into a most interesting context. Professor Jones paints a vivid picture of the fleets and their equipment, and of the seamen and their life at sea and on shore. He also demonstrates in an interesting way the situation of the men vis avis the officers. This is a well-written and well-documented book that provides a useful concise overview of the subject. It will doubtless be welcomed by all readers interested in the Anglo-Dutch wars as well as by those concerned with naval history and naval warfare in general. The book should be especially welcome to teachers and students.