Ž. Janda

DEFINISANJE USLOVA ZA RAD UREĐAJA ZA GRUPNU REGULACIJU POBUDE I REAKTIVNIH SNAGA (GRPRS) U SISTEMU AUTOMATSKOG UPRAVLJANJA NAPONIMA U MREŽI

U radu se razmatra mogucnost direknog ukljucenja uređaja za grupnu regulaciju pobude i reaktivnih snaga u automatizovani sistem upravljanja naponima u elektroenergetskom sistemu. Grupni regulator pobude i reaktivnih snaga (GRPRS) predstavlja sistem kojim se vrsi automatsko upravljanje reaktivnim režimom elektrane i raspodela reaktivnog opterecenja među generatorima paralelno spregnutim preko blok transformatora i ukljucenim u grupni rad. Realizacijom sistema za grupnu regulaciju reaktivne snage postiže se ravnomerna raspodela reaktivnog opterecenja agregata koji ucestvuju u grupnoj regulaciji, a prema mogucnostima koje definisu pogonske karte pojedinih agregata. Grupnu regulaciju agregata u okviru elektrane potrebno je realizovati kako bi se uravnotežila eksploatacija agregata i kako bi se obezbedilo da se agregati u grupnoj regulaciji ravnomerno odazivaju na poremecaje u elektroenergetskom sistemu, kako bi se obezbedio rad agregata unutar pogonskog dijagrama pri razlicitim radnim uslovima u mreži (uslovi izuzetno niskih i izuzetno visokih napona) kao i radi adekvatnog definisanja naponsko-reaktivne karakteristike u tacki prikljucenja elektane na prenosnu mrežu. Sa stanovista elektroenergetskog sistema implementacija GRPRS omogucava: i ) prakticnu realizaciju sekundarne regulacije napona u sistemu, ii ) maksimalno iskoriscenje raspoložive reaktivne rezerve u sistemu sto doprinosi udaljavanju od granice naponske stabilnosti sistema, iii ) ocenu doprinosa svakog generatora u pružanju pomocne usluge regulacije napona. GRPRS ima potpuni uvid u reaktivnu i naponsku rezervu svakog generatora, prati stanje u mreži kroz napon na sabirnicama tako da se može koristiti da u realnom vremenu dostavlja operatoru sistema cenu i tarifnu zonu proizvedene reaktivne energije. U toku dve godine prakticne upotrebe skupljena su iskustva u podesenju referentnog napona i statizma sabirnica na dnevnom, mesecnom i sezonskom nivou. Na kraju uređaj GRPRS se osvetljava sa aspekta upotrebe kao alatke za realizaciju sekundarne regulacije napona. U celom sistemu sekundarne regulacije napona, najskuplji i tehnicki vrlo zahtevan korak je kako zahtevane nivoe reaktivne/snage/napona „dostaviti“ generatoru. GRPRS predstavlja resenje koje ne iziskuje nikakve promene na pobudnim sistemima i u stanju je da održava napon cvorne tacke u sistemu, kontinualno u vremenu, a prema zahtevu viseg nivo upravljanja. Na kraju rada je razmatrana mogucnost primene nekoliko kordinisanih GRPRS uređaja.

Joint excitation and reactive power control in thermal power plant

The coordinated voltage and reactive power controller, designed for the thermal power plant, is presented in the paper. A brief explanation of the need for such device is given and justification for commissioning of such equipment is outlined. After short description of the theoretical background of the proposed control design, the achieved features of the commissioned equipment are fully given. Achieved performances are illustrated by recorded reactive power and bus voltage responses after commissioning of the described equipment into the largest thermal power plant in Serbia. As it can be seen in presented records, all design targets are met.