Khi công nghệ xe chiến đấu hiện đại ngày càng tiến bộ, việc thiết kế hệ thống vũ khí ngày càng trở nên phức tạp hơn. Trong quá trình này, hai loại đạn Đạn xuyên giáp (APFSDS)
và Đạn xuyên giáp dùng một lần (APDS)
đã dẫn đầu về hiệu suất. Bài viết này nhằm mục đích khám phá những định nghĩa cơ bản của hai thuật ngữ này, tình hình thị trường hiện tại và những khác biệt chính giữa chúng.
Đạn xuyên giáp (APFSDS) là một loại đạn xuyên động năng được thiết kế chuyên dụng để tấn công lớp giáp của các phương tiện chiến đấu hiện đại. Với sự cải tiến của hệ thống truyền động và hệ thống treo của xe sau Thế chiến thứ II, lớp giáp của xe tăng chiến đấu chủ lực hiện đại ngày càng dày hơn, khiến nhu cầu xuyên giáp sâu ngày càng trở nên cấp thiết.
Điểm mấu chốt của loại đạn này là hình dạng dài và mỏng, giúp tăng mật độ phân tử và do đó tập trung động năng vào một diện tích nhỏ hơn.
Để bù đắp cho những nhược điểm của đạn thuốc súng ngắn, đạn APFSDS sử dụng công nghệ nòng trơn, có thể giảm tốc độ quay và tránh được các vấn đề về ma sát và chuyển đổi năng lượng do rãnh xoắn truyền thống gây ra.
Trước khi APFSDS ra đời, Đạn xuyên giáp dùng một lần (APDS) là thiết kế đạn động học chính. Khái niệm thiết kế của APDS tương tự như APFSDS, nhưng hộp đạn của nó ngắn hơn và không có đặc tính hiệu suất của đạn APFSDS hiện đại. Đạn APDS vẫn đóng vai trò quan trọng trong các hệ thống vũ khí cỡ nhỏ hoặc trung bình.
Cả hai loại đạn đều được làm từ vật liệu có mật độ và độ cứng cao, nhưng APFSDS có khả năng xuyên giáp mạnh hơn.
Đạn APFSDS có một lợi thế đáng kể về thiết kế bên ngoài - nó có thể sử dụng công nghệ ổn định đặc biệt như cánh đuôi, giúp cải thiện độ ổn định khi bay.
Đạn APFSDS thường sử dụng hợp kim đồng và hợp kim urani làm vật liệu chính. Tính chất bắt lửa do nhiệt của hợp kim urani cho phép ngọn lửa chúng tạo ra khi phát nổ có sức tàn phá lớn hơn. Ngoài ra còn có sự khác biệt rõ ràng về hiệu suất giữa hai loại này xét về khả năng thâm nhập.
Theo nghiên cứu, hợp kim urani thường có đường kính lỗ nhỏ hơn khi tiếp xúc với mục tiêu bằng thép, điều này làm cho khả năng xuyên thấu của chúng nổi bật hơn so với thép có chiều dài tương đương.
Mặc dù hợp kim urani có khả năng xuyên thấu cao, việc sử dụng vật liệu này trong lĩnh vực xã hội sẽ gây ra tranh cãi về chính trị và nhân đạo, đây là một cân nhắc quan trọng trong việc ra quyết định quân sự.
Trong hoạt động thực tế, APFSDS thường có tốc độ từ 1400 đến 1800 mét mỗi giây, đủ để đối phó hiệu quả với khả năng bảo vệ của nhiều loại xe bọc thép hiện đại. Điều này liên quan chặt chẽ đến hình dáng và vật liệu thiết kế, giúp giảm thiểu sức cản không khí xuống mức thấp nhất có thể.
Ví dụ, vận tốc ban đầu của tên lửa KEW-A1 của General Dynamics có thể đạt tới 1.740 mét/giây, chứng minh sức mạnh khủng khiếp của loại đạn APFSDS.
Khi đáp ứng các yêu cầu và điều kiện sử dụng khác nhau, việc lựa chọn loại đạn phù hợp đặc biệt quan trọng vì nó ảnh hưởng đến độ chính xác khi bắn và khả năng xuyên phá tối đa.
APFSDS và đạn APDS tiếp tục phát triển khi công nghệ tiến bộ. Những thách thức chính bao gồm cân bằng hiệu suất đạn dược với trách nhiệm xã hội trong việc lựa chọn vật liệu và đảm bảo rằng việc sử dụng quân sự không làm leo thang xung đột.
Liệu thiết kế đạn dược trong tương lai có hướng tới mục tiêu thân thiện với môi trường và nhân đạo hơn không?