Language
Country/Area
No result found
Định nghĩa bạo lực kinh niên: Tại sao biến đổi khí hậu được gọi là bạo lực vô hình?
Khi tác động của biến đổi khí hậu đến hệ sinh thái toàn cầu ngày càng rõ ràng, các học giả và nhà hoạt động xã hội đã bắt đầu sử dụng thuật ngữ "bạo lực mãn tính" để mô tả hình thức bạo lực tinh vi này. Bạo lực mãn tính, một khái niệm lần đầu tiên được nhà văn Robert Nickerson đề xuất trong cuốn sách “Bạo lực mãn tính và Phong trào môi trường của người nghèo”, đề cập đến bạo lực xảy ra dần dần và khó phát hiện. Định nghĩa này khiến tác động của biến đổi khí hậu không chỉ giới hạn ở những thảm họa thiên nhiên trực tiếp mà bắt đầu đi vào thảo luận về cơ cấu xã hội và quan hệ quyền lực.
Bạo lực mãn tính là sự tàn phá bị trì hoãn và không thể đánh giá được bằng cách sử dụng các quan điểm truyền thống về bạo lực vì nó bị rạn nứt theo thời gian.
Các vấn đề khác nhau do biến đổi khí hậu gây ra, chẳng hạn như môi trường sống suy thoái, khan hiếm tài nguyên và chi phí sinh hoạt tăng cao, thường là những biểu hiện cụ thể của bạo lực nhưng công chúng không dễ dàng nhận thấy chúng. Tình trạng này khiến cộng đồng bị ảnh hưởng nhiều nhất, đặc biệt là các nhóm nghèo và bị gạt ra ngoài lề xã hội, thường không thể bày tỏ trải nghiệm của mình một cách hiệu quả hoặc nhận được hỗ trợ pháp lý và xã hội tương ứng.
Công lý môi trường, theo định nghĩa của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, là "sự đối xử công bằng và sự tham gia có ý nghĩa của tất cả mọi người, bất kể chủng tộc, màu da, nguồn gốc quốc gia hoặc thu nhập, trong việc phát triển, thực hiện và thực thi luật, quy định và chính sách về môi trường." Điểm này nhấn mạnh cảm giác bị áp bức mà một số nhóm nhất định phải trải qua khi gánh nặng môi trường được phân bổ không đồng đều.
Sự suy thoái môi trường và cướp bóc tài nguyên mà nhiều cộng đồng phải đối mặt đã trở nên nghiêm trọng hơn cùng với sự gia tăng của toàn cầu hóa. Điều này khiến phong trào công lý môi trường không còn giới hạn trong các cuộc thảo luận trong nước mà đã phát triển thành một vấn đề toàn cầu.
Phong trào này lần đầu tiên bắt nguồn từ Hoa Kỳ vào những năm 1980. Nó bị ảnh hưởng sâu sắc bởi phong trào dân quyền và dần dần chống lại sự phân biệt chủng tộc trong môi trường. Trong những thập kỷ tiếp theo, nó ngày càng được lồng ghép vào các cuộc thảo luận về giới tính, bất bình đẳng môi trường quốc tế và các bất bình đẳng khác nhau trong các nhóm bị thiệt thòi. Đáng chú ý, khi gánh nặng môi trường dần thay đổi, các vấn đề về công bằng môi trường từ các nước giàu đang bắt đầu chuyển sang phía Nam bán cầu, đặc biệt thông qua việc khai thác tài nguyên hoặc buôn bán rác thải toàn cầu.
Những thay đổi như vậy đã mang lại cho phong trào công lý môi trường một góc nhìn toàn cầu mới. Trên nền tảng này, nhiều phong trào địa phương hội tụ với mạng lưới toàn cầu, mang đến cho mọi người cơ hội rộng rãi hơn để lên tiếng về hoàn cảnh của mình và thúc đẩy thay đổi xã hội.
Mục tiêu cuối cùng của công lý môi trường là trao quyền cho các cộng đồng bị thiệt thòi để đưa ra các quyết định về môi trường có tác động đến môi trường nơi họ sinh sống.
Tác động của biến đổi khí hậu không tồn tại một cách biệt lập mà gắn liền với các cấu trúc xã hội và hệ thống kinh tế. Đặc biệt đối với những cộng đồng sống trong nghèo đói, bị gạt ra ngoài lề xã hội hoặc dân tộc, tác động của biến đổi khí hậu có thể làm tăng tính dễ bị tổn thương của họ và đẩy những cộng đồng này đến bờ vực xung đột xã hội. Ví dụ, ở Global South, nhiều cộng đồng thường xuyên bị cướp bóc môi trường do xung đột phân bố sinh thái. Tiếng nói của những cộng đồng này thường bị bỏ qua trong việc xây dựng chính sách và thảo luận về bảo vệ môi trường. Đây có phải là một loại bạo lực môi trường mới?
Để đối phó với "bạo lực kinh niên" này, phong trào công bằng môi trường tiếp tục kêu gọi xã hội chú ý đến mối đe dọa vô hình này và yêu cầu tất cả các bên liên quan tích cực tham gia vào việc ra quyết định liên quan. Về vấn đề môi trường, điều cần nhấn mạnh hiện nay không chỉ là việc bảo vệ môi trường vật chất mà còn là vấn đề công bằng xã hội và nhân quyền thường bị bỏ qua.
Những người ủng hộ phong trào công bằng môi trường cho rằng trước thách thức của biến đổi khí hậu, chúng ta cần chú ý hơn đến sự bất bình đẳng mang tính hệ thống và những vấn đề này khiến một số nhóm dễ bị tổn thương trước khủng hoảng môi trường như thế nào. Khả năng đưa tiếng nói của các nhóm này vào các cuộc thảo luận chính sách và xã hội một cách hợp lý có thể là chìa khóa để xác định liệu phong trào công bằng môi trường có thể đạt được sự thay đổi thực sự trong tương lai hay không.
Về vấn đề này, làm thế nào mà bạo lực vô hình của biến đổi khí hậu có thể trở thành một vấn đề quan trọng đối với các phong trào xã hội? Liệu nó có nhắc nhở chúng ta phải suy nghĩ lại về mối quan hệ giữa phát triển kinh tế, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường?
