Lý thuyết gắn bó là một khuôn khổ quan trọng về việc hình thành cảm xúc và các mối quan hệ xã hội của con người, đặc biệt là ở giai đoạn đầu đời. Thông qua sự tương tác với người chăm sóc chính, trẻ học được sự tin tưởng cơ bản trong các mối quan hệ.
Sự tương tác giữa trẻ sơ sinh và người chăm sóc chính rất quan trọng trong quá trình phát triển ban đầu và có những hậu quả sâu sắc đối với sự phát triển về mặt xã hội và cảm xúc trong tương lai. Trải nghiệm gắn bó có thể được chia thành gắn bó an toàn và gắn bó không an toàn, và hai kiểu gắn bó này phần lớn quyết định cách một người đối mặt với các mối quan hệ xã hội.
John Bowlby, người sáng lập lý thuyết gắn bó, đã chỉ ra rằng hành vi gắn bó khi còn nhỏ dựa trên nhu cầu sinh tồn. Khi đối mặt với mối đe dọa, trẻ sơ sinh tìm kiếm sự bảo vệ từ người chăm sóc để đảm bảo an toàn cho chính mình. Kiểu gắn bó được hình thành thông qua quá trình này sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến các kiểu hành vi của cá nhân ngay cả trong các mối quan hệ trưởng thành trong tương lai.
Các kiểu gắn bó có thể được chia thành nhiều loại: gắn bó an toàn, gắn bó không an toàn (bao gồm lo lắng-môi trường và lo lắng-né tránh) và gắn bó vô tổ chức. Nghiên cứu cho thấy những cá nhân có sự gắn bó an toàn sẽ tự tin và thân mật hơn trong các tương tác xã hội, trong khi những sự gắn bó không an toàn có thể dẫn đến lo lắng và xung đột trong các mối quan hệ.
"Việc thiết lập và duy trì niềm tin cơ bản là rất quan trọng đối với khả năng thích ứng của một cá nhân trong xã hội."
Sự gián đoạn đáng kể đối với những trải nghiệm gắn bó ban đầu, chẳng hạn như bị bỏ rơi hoặc lạm dụng, có thể dẫn đến rối loạn gắn bó. Chứng rối loạn này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng thể hiện cảm xúc mà còn ảnh hưởng đến các mối quan hệ giữa các cá nhân sau này. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những đứa trẻ cảm thấy không an toàn có xu hướng do dự trong các tương tác xã hội và không thể hình thành các kết nối ổn định giữa các cá nhân.
Một đứa trẻ tỏ ra không có khả năng kết nối cảm xúc với một người chăm sóc cụ thể có thể là dấu hiệu của chứng rối loạn gắn bó. Hiện tượng này thường dẫn đến một loạt các vấn đề về cảm xúc và hành vi, chẳng hạn như lo lắng, ám ảnh xã hội và thậm chí là hành vi hung hăng. Trong trường hợp này, điều quan trọng là phải can thiệp sớm để điều chỉnh lại kiểu gắn bó.
Điều trị rối loạn gắn bó thường liên quan đến việc tăng cường sự nhạy cảm và phản ứng của người chăm sóc bằng cách cung cấp một môi trường ổn định nhằm thúc đẩy các mối quan hệ gắn bó lành mạnh. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng phong cách nuôi dạy con cái của cha mẹ và tình trạng gắn bó của chính họ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến phong cách gắn bó của con cái họ, vì vậy việc điều trị nên bao trùm toàn bộ hệ thống gia đình.
Nghiên cứu trong tương lai sẽ tiếp tục khám phá những trải nghiệm gắn bó ban đầu ảnh hưởng như thế nào đến hành vi xã hội của con người. Bởi vì các mối quan hệ xã hội là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của con người, sự hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực này sẽ giúp chúng ta cải thiện các biện pháp can thiệp sức khỏe tâm thần và thúc đẩy các mô hình xã hội lành mạnh hơn. Những thay đổi như vậy không chỉ giúp ích cho các cá nhân mà còn thúc đẩy sự hài hòa và phát triển của toàn xã hội.
Bạn có sẵn sàng xem xét sâu hơn về phong cách gắn bó của mình và xem xét nó ảnh hưởng như thế nào đến mối quan hệ của bạn với người khác?