Language
Country/Area
No result found
Bạn có biết đột biến gen nào gây ra tình trạng giảm bạch cầu bẩm sinh nghiêm trọng không?
Giảm bạch cầu trung tính bẩm sinh nặng (SCN) là nhóm bệnh hiếm gặp, chủ yếu ảnh hưởng đến quá trình tạo máu của tủy xương dẫn đến thiếu hụt bạch cầu trung tính bẩm sinh. Bệnh thường biểu hiện ở trẻ nhỏ và có liên quan đến nhiễm trùng do vi khuẩn đe dọa tính mạng. Các triệu chứng thường gặp bao gồm nhiễm trùng có mủ nghiêm trọng, có thể đặc biệt gây tử vong ở trẻ nhỏ.
Mẫu di truyền phổ biến nhất của SCN là di truyền trội trên nhiễm sắc thể thường, chủ yếu là do đột biến gen ELane. Gen này mã hóa elastase bạch cầu trung tính.
Nhiều bệnh nhân mắc SCN có thể được chẩn đoán phát hiện đột biến ELane và dẫn đến giảm bạch cầu trung tính nghiêm trọng. Tình trạng này được bác sĩ người Thụy Điển Rolf Kostmann mô tả lần đầu tiên vào năm 1956 và được gọi là bệnh Kostmann, một dạng phụ của SCN.
Các loại đột biến gen
SCN có nhiều phân nhóm di truyền khác nhau. SCN1 là dạng phổ biến nhất, chiếm 60% đến 80% tổng số trường hợp. Các dạng khác bao gồm SCN2 đến SCN5, mỗi dạng có liên quan đến các đột biến gen khác nhau:
SCN1: Nhiễm sắc thể thường trội, liên quan đến đột biến gen ELane.SCN2: Nhiễm sắc thể thường trội, liên quan đến đột biến gen GFI1.SCN3: Nhiễm sắc thể thường lặn, liên quan đến đột biến gen HAX1, khoảng 1/3 số bệnh nhân sẽ phát triển những thay đổi liên quan đến thần kinh.SCN4: Thể lặn nhiễm sắc thể thường, liên quan đến đột biến gen G6PC3, có thể đi kèm với các bất thường về cấu trúc tim.SCN5: Nhiễm sắc thể thường lặn, liên quan đến đột biến gen VPS45, thường không nhạy cảm với việc điều trị yếu tố tăng sinh.
Ngoài ra, đột biến gen WASP trên nhiễm sắc thể X cũng có thể gây ra SCN liên kết với X và các gen khác như SBDS cũng có thể liên quan đến chứng rối loạn này.
Sinh lý bệnh
Các đột biến gen khác nhau gây ra SCN dẫn đến hiện tượng apoptosis sớm của các tế bào tiền thân trong tủy xương, thường chấm dứt sự phát triển ở giai đoạn đầu của tế bào xanh. Điều này làm giảm đáng kể việc sản xuất bạch cầu trung tính, do đó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Đồng thời, biểu hiện gen bất thường ở một số bệnh nhân cũng có thể dẫn đến mất ổn định gen.
Phương pháp chẩn đoán
Chẩn đoán SCN thường bao gồm khám lâm sàng chi tiết, xét nghiệm máu và xét nghiệm di truyền. Bệnh nhân thường bị nhiễm trùng nặng lặp đi lặp lại do số lượng bạch cầu trung tính thấp. Thử nghiệm ban đầu bao gồm xét nghiệm công thức máu toàn bộ (CBC) để đánh giá mức độ thực tế của số lượng bạch cầu trung tính.
Chỉ số chẩn đoán SCN là số lượng bạch cầu trung tính tuyệt đối (ANC) luôn thấp hơn 500/mm3, thường thấp hơn 200/mm3.
Ngoài ra, sinh thiết tủy xương cũng là một thủ thuật được khuyến nghị để đánh giá chức năng tạo máu của tủy xương và loại trừ các rối loạn máu khác có thể xảy ra. Do sự hình thành SCN xảy ra ở giai đoạn đầu của quá trình tạo máu nên chỉ có một số lượng hạn chế tế bào trưởng thành thường được nhìn thấy trong tủy xương.
Kế hoạch điều trị
Hiện nay, phương pháp điều trị chính cho SCN là tiêm thường xuyên yếu tố kích thích tế bào đơn nhân dạng hạt (filgrastim), có thể làm tăng đáng kể số lượng bạch cầu trung tính và cải thiện chức năng miễn dịch. Hơn 90% bệnh nhân SCN đáp ứng tốt với phương pháp điều trị này, kéo dài đáng kể khả năng sống sót của họ.
Mặc dù việc điều trị giúp cải thiện tỷ lệ sống sót nhưng các biến chứng lâu dài có thể xảy ra ở bệnh nhân SCN, chẳng hạn như bệnh xơ tủy và bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính, vẫn là mối lo ngại.
Tóm lại, việc xác định các đột biến gen là rất quan trọng trong việc điều trị và quản lý SCN. Điều này không chỉ giúp chẩn đoán bệnh mà còn cung cấp các lựa chọn điều trị có mục tiêu để cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Tuy nhiên, bạn có nghĩ rằng còn có nhiều lĩnh vực chưa được khám phá hơn trong nghiên cứu về gen gây bệnh?
