Nếu bạn nghĩ cấu trúc não chỉ bao gồm chất xám thì bạn đã nhầm. Chất trắng thực chất là một mô quan trọng trong não. Từ lâu, người ta đã hiểu sai về mô thụ động này, nhưng giờ đây nó đang dần cho thấy ảnh hưởng của nó đến việc học và chức năng não. Chất trắng chịu trách nhiệm điều chỉnh sự phân phối các điện thế hoạt động của thần kinh, chẳng hạn như điều phối giao tiếp giữa các vùng não khác nhau. Nó không chỉ kết nối các tế bào thần kinh mà còn ảnh hưởng đến tốc độ nhận thức.
Màu trắng sáng của chất trắng xuất phát từ hàm lượng lipid trong bao myelin, cho phép các tín hiệu điện được truyền nhanh hơn giữa các tế bào thần kinh.
Chất trắng chủ yếu bao gồm các sợi trục có myelin, là những sợi dài được bao phủ bởi myelin cho phép truyền tín hiệu điện nhanh chóng. Myelin hoạt động như một chất cách điện, cho phép các tín hiệu thần kinh "nhảy" thay vì đi qua toàn bộ sợi trục, đây là một yếu tố quan trọng giúp tăng tốc độ truyền tín hiệu. Hơn nữa, không giống như quan niệm phổ biến cho rằng chất xám đạt đỉnh phát triển ở độ tuổi đôi mươi, chất trắng đạt đỉnh phát triển ở độ tuổi trung niên, cho thấy nó tiếp tục phát triển theo tuổi tác.
Chất trắng không chỉ là một loại mô trong não; cấu trúc của nó giúp chúng ta hiểu được tầm quan trọng của chức năng của nó. Chất trắng được kết nối với vùng chất xám bằng các bó sợi có bao myelin và truyền tín hiệu trong các vùng này. Điều này rất quan trọng vì các vùng chất xám khác nhau có trách nhiệm xử lý các loại thông tin khác nhau, và chất trắng là "sứ giả" giữa các vùng này. Ví dụ, tính toàn vẹn của chất trắng có ý nghĩa quan trọng đối với nhiều chức năng nhận thức, bao gồm sự chú ý, trí nhớ và chức năng điều hành.
Tổn thương chất trắng có thể dẫn đến tình trạng mất tập trung và suy giảm trí nhớ, ảnh hưởng đến thành tích học tập và khả năng trí tuệ. Những tác động đáng chú ý này cho thấy rằng chất trắng thực sự có thể đóng vai trò quan trọng hơn trong các quá trình nhận thức.
Cụ thể, chất trắng có một số chức năng quan trọng, bao gồm tăng tốc độ giao tiếp và phối hợp trong hệ thống. Theo nghiên cứu, khối lượng chất trắng có mối tương quan nghịch với khả năng chú ý và hiệu suất chức năng điều hành. Ngoài ra, tập thể dục nhịp điệu hàng ngày còn có tác dụng cải thiện sức khỏe của chất trắng và làm chậm quá trình suy giảm chất trắng theo tuổi tác.
Trong thế giới nghiên cứu khoa học, mối quan hệ giữa những thay đổi ở chất trắng và các bệnh thoái hóa thần kinh đang dần được hé lộ. Bệnh xơ cứng rải rác là một căn bệnh phổ biến trong đó chất trắng bị tổn thương, khiến bao myelin bị thoái hóa, làm suy yếu khả năng dẫn truyền thần kinh. Ngoài ra, các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng những thói quen như uống nhiều rượu có thể dẫn đến giảm thể tích chất trắng và có thể gây ra các vấn đề thần kinh khác như bệnh Alzheimer.
Sử dụng các kỹ thuật chụp ảnh thần kinh tiên tiến như chụp ảnh tensor khuếch tán (DTI), các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng việc học các kỹ năng mới có thể thúc đẩy sự phát triển của chất trắng, điều này đã khiến các nhà nghiên cứu phải xem xét lại cơ chế học tập trong thần kinh học, vốn theo truyền thống là được coi là chỉ liên quan đến các nhánh cây.
Quá trình học tập chủ động có thể gây ra những thay đổi trong chất trắng, nghĩa là não không chỉ dựa vào chất xám trong quá trình học tập, và những thay đổi năng động của chất trắng cũng quan trọng không kém. Trên thực tế, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự phát triển của myelin và những thay đổi về thể tích chất trắng có liên quan chặt chẽ với nhau trong quá trình học tập.
Những phát hiện này đã làm dấy lên một cuộc tranh luận mới về tính dẻo của não, cách chất trắng thay đổi theo kinh nghiệm, khiến cấu trúc não của mỗi người trở nên độc đáo.
Nhìn về phía trước, nghiên cứu về chất trắng dự kiến sẽ cung cấp những hiểu biết mới về thần kinh học, đặc biệt là trong việc phòng ngừa và điều trị các bệnh thoái hóa thần kinh. Ngoài nghiên cứu khoa học cơ bản, việc hiểu cách duy trì sức khỏe của chất trắng và chống lại tác động của lão hóa ngày càng trở nên quan trọng. Làm thế nào để tăng cường sức khỏe chất trắng thông qua thay đổi lối sống sẽ là chủ đề nóng trong nghiên cứu trong tương lai.
Tóm lại, chất trắng là thành phần quan trọng của toàn bộ hệ thần kinh trung ương và vai trò của nó rộng lớn và sâu sắc hơn nhiều so với suy nghĩ thông thường. Sức khỏe và chức năng của chất trắng có liên quan trực tiếp đến khả năng nhận thức của não bộ và có tác động đáng kể đến tốc độ học tập và chất lượng tư duy của chúng ta. Nhưng liệu chúng ta có thể thay đổi lối sống để tăng cường sức khỏe và chức năng của chất trắng không?