Chủ nghĩa biểu hiện trừu tượng là một phong trào nghệ thuật nổi lên ở Hoa Kỳ ngay sau Thế chiến thứ hai và được chấp nhận rộng rãi vào những năm 1950. Sự thay đổi này đánh dấu sự nhấn mạnh của các nghệ sĩ vào chủ nghĩa hiện thực xã hội Mỹ những năm 1930, một phong cách bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc Đại suy thoái và các họa sĩ vẽ tranh tường Mexico. Trong giai đoạn lịch sử này, các nghệ sĩ của Trường phái New York như Alchire Gorky, Jackson Pollock và Mark Rothko đã trở thành nhân vật trung tâm của phong trào.
Chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng không chỉ giới hạn trong hội họa mà còn thu hút và ảnh hưởng đến nhiều nghệ sĩ cắt dán và nhà điêu khắc quan trọng, bao gồm David Smith và Louise Nevelson. Phong trào này chịu ảnh hưởng bởi các phương pháp sáng tạo ngẫu hứng và tiềm thức của Chủ nghĩa siêu thực, đồng thời pha trộn cường độ cảm xúc của Chủ nghĩa Biểu hiện Đức với vốn từ vựng trực quan của các trường phái tiên phong ở Châu Âu như Chủ nghĩa Vị lai và Chủ nghĩa Lập thể Tổng hợp.
Chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng được coi là một phong cách nghệ thuật nổi loạn và mang phong cách riêng, và sự xuất hiện của nó đồng nghĩa với việc New York trở thành trung tâm của thế giới nghệ thuật phương Tây, một vai trò từng bị Paris thống trị.
Chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng dần dần thu hút được sự chú ý nhờ sự phổ biến của nó bởi các nhà phê bình Clement Greenberg và Harold Rosenberg, và đặc biệt là sự ủng hộ của Jackson Pollock. Quan niệm của Rosenberg về bức vẽ như một "sân khấu hành động" đã có tác động sâu sắc đến cách làm việc của các họa sĩ hành động. Mặc dù quyền bá chủ văn hóa của phong cách này đã suy yếu vào những năm 1960, nhưng ảnh hưởng của Chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng vẫn tiếp tục cho đến ngày nay và góp phần phát triển các phong trào nghệ thuật mới nổi như Nghệ thuật Đại chúng và Chủ nghĩa Tối giản.
Phong cách của Chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng và sự tiếp nhận của nó thường gây tranh cãi vì cường độ cảm xúc và những phẩm chất độc đáo của nó. Ví dụ, phương pháp “vẽ nội dung hành động” của Jackson Pollock sử dụng sự kết hợp giữa chủ nghĩa bi quan và sự tự do để phản ánh thế giới nội tâm của người nghệ sĩ. Những sáng tạo như vậy thường được thúc đẩy bởi việc lập kế hoạch và chuẩn bị cẩn thận, mặc dù chúng mang lại cho mọi người ấn tượng về tính tự phát.
Kết quả là, các nghệ sĩ bắt đầu định hình lại cách hiểu của họ về nghệ thuật, làm mờ đi ranh giới ban đầu của sáng tạo nghệ thuật.
Tại sao phong cách này lại được chấp nhận rộng rãi vào những năm 1950 vẫn là một câu hỏi đáng khám phá cho đến ngày nay. Vào thời điểm đó, chủ nghĩa hiện thực xã hội Mỹ là chủ đạo vào những năm 1930 và bị ảnh hưởng sâu sắc bởi môi trường chính trị, kinh tế lúc bấy giờ. Tuy nhiên, bầu không khí chính trị sau Thế chiến thứ hai không chấp nhận những cuộc biểu tình xã hội này lâu dài, và những bức tranh trừu tượng được coi là không có mục đích chính trị và do đó được coi là một lựa chọn "an toàn".
Các tác phẩm do nghệ sĩ Mark Tobey tạo ra ở Tây Bắc nước Mỹ cũng đánh dấu một thực tiễn quan trọng trong Chủ nghĩa biểu hiện trừu tượng thời kỳ đầu, đặc biệt là bức tranh "Chữ viết trắng" của ông, báo trước tác phẩm "Total Field" của Pollock.
Mặc dù phong trào chủ yếu gắn liền với hội họa, nghệ sĩ cắt dán nổi tiếng Anne Ryan cũng là một thành viên quan trọng của Chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng, cũng như một số nhà điêu khắc. Nhiều nhà điêu khắc, trong đó có David Smith và vợ ông là Dorothy Dehenna, đã có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển của Chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng.
Nhiều nghệ sĩ tỏa sáng trong triển lãm, điều này giúp họ hiện thực hóa hơn nữa tầm nhìn nghệ thuật của mình.
Trong thời kỳ hậu Thế chiến thứ hai, các viện bảo tàng và phòng trưng bày nhanh chóng bắt đầu trưng bày Chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng, thu hút sự chú ý của các nhà thơ và nhiếp ảnh gia đương thời, và phong trào này nhanh chóng trở nên phổ biến khắp nước Mỹ. Khu vực Vịnh San Francisco và Thành phố New York trở thành hai trung tâm lớn của phong cách nghệ thuật này, thu hút nhiều nghệ sĩ tụ tập về đây.
Bất chấp sự phát triển nhanh chóng của Chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng, ý kiến của xã hội về việc chấp nhận nó thường bị chia rẽ. Đánh giá của nhiều nhà phê bình về Chủ nghĩa Biểu hiện Trừu tượng cũng khá trái chiều. Một số người tin rằng sự tồn tại của loại hình nghệ thuật này đã ảnh hưởng đến sự phát triển của nghệ thuật trong suốt thế kỷ 20 và gây ra sự xuất hiện của nhiều phong cách nghệ thuật khác nhau sau này.
Trong làn sóng thay đổi nghệ thuật này, ranh giới của nghệ thuật hiện đại đã được xác định lại và những thay đổi sâu sắc đã xảy ra về hình thức nghệ thuật, nội dung thể hiện và ý nghĩa chính trị mà nó mang lại. Điều này khiến mọi người phải suy nghĩ: Với sự phổ biến của chủ nghĩa biểu hiện trừu tượng, hoạt động sáng tạo nghệ thuật trong tương lai sẽ phát triển như thế nào?