Trong môi trường giáo dục và học tập hiện đại, làm thế nào để cải thiện kết quả học tập đã trở thành một chủ đề nghiên cứu quan trọng. Dựa trên nghiên cứu trong lĩnh vực tâm lý học, thực hành phân tán (lặp lại phân tán, hiệu ứng giãn cách hoặc thực hành lan tỏa) được coi là một chiến lược học tập hiệu quả. Phương pháp này nhấn mạnh vào việc trải dài thời gian thực hành trong một khoảng thời gian dài hơn thay vì tập trung toàn bộ nội dung học tập trong một khoảng thời gian ngắn cùng một lúc. Hiện tượng này được gọi là hiệu ứng giãn cách.
Con người và các loài động vật khác học các mục trong danh sách hiệu quả hơn nếu họ trải đều quá trình học thành nhiều buổi.
Nghiên cứu cho thấy thực hành phân tán có hiệu quả hơn đáng kể so với học tập tập trung, trái ngược với thực hành ngắn hạn, kéo dài. Lấy kỳ thi làm ví dụ, việc chia nhỏ thời gian học thành nhiều ngày sẽ giúp bạn ghi nhớ được nhiều thông tin hơn là nhồi nhét ngay trước kỳ thi.
Bối cảnh lịch sửKhái niệm học tập phân tán lần đầu tiên được nhà tâm lý học người Đức Hermann Ebbinghaus phát hiện. Ông đã tự thực hiện thí nghiệm về trí nhớ các âm tiết vô nghĩa và phát hiện ra lợi ích của việc học theo khoảng cách. Theo thời gian, nhiều nghiên cứu đã xác nhận điều này. Ví dụ, một nghiên cứu năm 1978 của Aaron Baddeley và Longman đã chứng minh rằng người đưa thư học đánh máy tốt hơn thông qua luyện tập phân tán hơn là luyện tập tập trung.
Nhiều chức năng tâm lý khác nhau chịu trách nhiệm cho những lợi ích của việc thực hành phân tán, phổ biến nhất trong số đó bao gồm học tập theo thủ tục, hiệu ứng chuẩn bị và khả năng nhớ lại kéo dài.
Học theo thủ tục là sự tích hợp các hệ thống thần kinh liên quan thông qua việc lặp lại các hoạt động phức tạp. Trải đều quá trình thực hành là cách tốt nhất để thực hiện học tập theo thủ tục. Bằng cách phân bổ đều quá trình thực hành trong thời gian dài hơn, bạn sẽ cải thiện hiệu quả khả năng học kỹ năng của mình.
Sự kích thích ban đầu xảy ra khi sự tiếp xúc ban đầu ngắn ngủi với một kích thích ảnh hưởng đến khả năng nhớ lại hoặc nhận thức sau đó. Khi số lần học tăng lên, việc tăng cường hiệu ứng truyền cảm hứng sẽ giúp nhớ lại nhiều thông tin hơn, từ đó nâng cao hiệu quả học tập.
Thu hồi mở rộng đề cập đến lịch trình học tập trong đó độ trễ trong các mục kiểm tra tăng dần sau lần kiểm tra ban đầu. Hiện tượng này dựa vào việc tăng cường trí nhớ để nâng cao hiệu quả học tập. Thực hành phân tán có tác động hiệu quả đến việc mở rộng khả năng nhớ lại và có thể tăng cường khả năng củng cố trí nhớ.
Nhiều lý thuyết khác nhau đã được đề xuất để giải thích hiệu ứng khoảng cách trong các nhiệm vụ nhớ lại tự do và ghi nhớ có gợi ý. Robert Greene đã đề xuất một lý thuyết hai yếu tố về hiệu ứng khoảng cách, cho rằng việc học phân tán có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc truy xuất trí nhớ. Ngoài ra, còn có những nghiên cứu chứng minh tính hiệu quả của phân tích ngữ nghĩa và gợi ý trong các nhiệm vụ ghi nhớ có gợi ý.
Hiệu quả của thực hành phân tán đã được áp dụng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả quảng cáo. Ví dụ, chiến lược chạy cùng một quảng cáo liên tục sẽ không hiệu quả, trong khi chạy các phiên bản quảng cáo khác nhau riêng biệt sẽ có tác động lớn hơn. Ngoài ra, đối với những người bị suy giảm trí nhớ, việc thực hành phân tán có thể giúp họ nắm vững các kỹ năng mới tốt hơn.
Học tập phân tán được sử dụng rộng rãi trong nhiều phương pháp học tập, chẳng hạn như phương pháp Pimsleur và hệ thống Leitner, sử dụng nguyên tắc lặp lại cách quãng để cải thiện kết quả học tập.
Cơ sở sinh học của việc học chủ yếu liên quan đến sự hình thành trí nhớ, đặc biệt là về mặt kiến thức ngữ nghĩa, và hồi hải mã cùng vỏ não khứu giác xung quanh đóng vai trò quan trọng trong việc học. Các nghiên cứu thực nghiệm đã chỉ ra rằng mặc dù một số bệnh nhân vẫn có thể đạt được một số tiến triển mặc dù hồi hải mã bị tổn thương, nhưng hiệu quả chung của họ vẫn còn hạn chế.
Tóm lại, thực hành phân tán là một chiến lược quan trọng để cải thiện kết quả học tập. Cho dù trong giáo dục, quảng cáo hay thậm chí là tái tạo trí nhớ cho bệnh nhân lâm sàng, phương pháp này đều đáng để học hỏi. Tuy nhiên, khi đối mặt với những thách thức trong học tập trong tương lai, liệu chúng ta có thể tìm ra cách hiệu quả hơn để áp dụng phương pháp thực hành phân tán nhằm thúc đẩy trí nhớ sâu hơn không?