Sự dập tắt nỗi sợ hãi là một hiện tượng phức tạp và quan trọng trong tâm lý học, đặc biệt là đối với những người mắc chứng rối loạn lo âu. Sự lo lắng và sợ hãi mà những bệnh nhân này thường trải qua, chẳng hạn như chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), phản ánh rằng họ thường không thể vượt qua những trải nghiệm trong quá khứ, ngay cả khi họ không còn phải đối mặt với mối đe dọa tương tự trong cuộc sống nữa. Bài viết này sẽ khám phá cơ chế biến mất của nỗi sợ hãi và lý do tại sao một số người không thể giải thoát khỏi bóng tối quá khứ.
Sự tuyệt chủng là một hiện tượng hành vi xảy ra trong quá trình điều kiện hóa cổ điển và hành vi khi phản ứng có điều kiện không còn được củng cố sẽ dần yếu đi theo thời gian.
Nguyên lý chính của sự tuyệt chủng là khi một hành vi được củng cố không còn tạo ra hậu quả như mong đợi thì tần suất của hành vi đó sẽ giảm dần. Trong phản xạ có điều kiện cổ điển, khi một kích thích có điều kiện xuất hiện một mình và không còn báo trước sự xuất hiện của kích thích không điều kiện nữa, phản ứng có điều kiện sẽ dần chấm dứt. Ví dụ, một con chó đã được huấn luyện tiết nước bọt khi nghe thấy tiếng tích tắc sẽ ngừng tiết nước bọt nếu bị thiếu thức ăn trong thời gian dài. Quá trình này đặc biệt quan trọng đối với những bệnh nhân mắc chứng rối loạn lo âu.
Nhiều chứng rối loạn lo âu, chẳng hạn như rối loạn căng thẳng sau chấn thương, được cho là một phần là kết quả của việc không thể dập tắt nỗi sợ hãi có điều kiện.
Nghiên cứu cho thấy những người mắc chứng rối loạn lo âu thường phải đối mặt với nỗi sợ rằng họ sẽ không thể vượt qua được. Trong một số trường hợp, trẻ có thể không có khả năng học các mối liên hệ mới, dẫn đến nỗi sợ hãi và lo lắng lặp đi lặp lại. Sự thất bại này có thể liên quan đến cơ chế sinh học của não. Các nhà nghiên cứu đã bắt đầu khám phá vai trò của các cấu trúc não (như hạnh nhân, hồi hải mã và vỏ não trước trán) và các hệ thống dẫn truyền thần kinh cụ thể (như GABA và NMDA).
Để quá trình dập tắt có hiệu quả, quy trình dập tắt phải được thực hiện một cách nhất quán.
Các quy trình diệt trừ cần phải nhất quán, nếu không hiệu quả của chúng có thể bị giảm sút. Khi sự củng cố cho một hành vi biến mất, ngay cả khi các hành vi phản ứng cảm xúc có thể xảy ra trong ngắn hạn, những thách thức dài hạn vẫn đòi hỏi nỗ lực để đối mặt với những thách thức này. Đặc biệt trong môi trường giáo dục, bằng cách không phản ứng với một số hành vi có vấn đề (như la hét hoặc ngắt lời người khác), học sinh có thể dần khắc phục những hành vi này.
Sau khi sự tuyệt chủng bắt đầu, các cá thể có thể trải qua hiện tượng gọi là bùng nổ tuyệt chủng, là sự gia tăng đột ngột về tần suất phản ứng trong một khoảng thời gian ngắn. Tình huống này có thể được hiểu là phản ứng cảm xúc gây ra bởi nhu cầu mạnh mẽ của cá nhân đối với các hành vi trước đây đột nhiên không thể thực hiện được. Trong thực hành giáo dục, việc giải quyết những thách thức về thời gian liên quan đến các hành vi thách thức thường có thể gây nản lòng, nhưng việc điều chỉnh kỳ vọng và chiến lược có thể dẫn đến sự cải thiện lâu dài.
Dập tắt nỗi sợ hãi là nguyên tắc cơ bản của liệu pháp tiếp xúc, một phương pháp điều trị phổ biến cho các chứng rối loạn lo âu.
Thông qua liệu pháp tiếp xúc, nhiều yếu tố ảnh hưởng đến phản ứng sợ hãi sẽ dần được đưa vào, thúc đẩy bệnh nhân học những mối liên hệ mới không liên quan đến sợ hãi. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine và glutamate đóng vai trò quan trọng trong quá trình này. Sử dụng các kỹ thuật chụp ảnh thần kinh hiện đại, chúng ta có thể quan sát những thay đổi ở các vùng não như vỏ não trước trán và hạch hạnh nhân trong quá trình xóa bỏ nỗi sợ hãi.
Khi khoa học về sự xóa bỏ nỗi sợ hãi ngày càng phát triển, các nhà nghiên cứu đang tìm kiếm những phương pháp điều trị hiệu quả hơn để giúp những người mắc chứng rối loạn lo âu quên đi quá khứ ám ảnh. Bằng cách hiểu rõ hơn về cơ sở sinh học và các kiểu hành vi của nỗi sợ hãi, chúng ta có thể phát triển các chiến lược điều trị mới để giúp những bệnh nhân này thoát khỏi trạng thái mơ hồ và tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn.
Trước những thách thức của nỗi sợ hãi và lo lắng, liệu chúng ta có thể tìm ra cách hiệu quả hơn để hướng dẫn bệnh nhân giải thoát khỏi gánh nặng của quá khứ không?