Language
Country/Area
No result found
Bệnh mất ngôn ngữ chọn lọc là gì? Tại sao nó khiến mọi người không thể nói trong một số tình huống nhất định?
Câm có chọn lọc là một chứng rối loạn lo âu trong đó bệnh nhân không thể nói trong một số tình huống nhất định, mặc dù họ có thể thể hiện bản thân bình thường trong những tình huống khác. Tình trạng này thường xảy ra ở trẻ em nhưng người lớn cũng có thể bị ảnh hưởng. Bệnh nhân giữ im lặng trong một số tình huống xã hội cần giao tiếp (ví dụ: ở trường học) nhưng có thể nói chuyện thoải mái ở những môi trường khác (ví dụ: ở nhà). Đằng sau hiện tượng này có liên quan đến “phản ứng đóng băng” của cơ thể, tức là khi cá nhân cảm thấy bị đe dọa, họ chọn cách im lặng.
Mất ngôn ngữ có chọn lọc thường tồn tại cùng với chứng rối loạn lo âu xã hội. Ngay cả khi phải đối mặt với hậu quả của sự xấu hổ, bị xã hội cô lập hoặc bị trừng phạt, bệnh nhân vẫn chọn cách im lặng.
Các triệu chứng của chứng mất ngôn ngữ chọn lọc rất rõ ràng. Mặc dù bệnh nhân có kỹ năng nói và hiểu tốt nhưng họ hoàn toàn không thể nói được trong một số tình huống nhất định. Hành vi này thường bị những người xung quanh hiểu lầm là sự nhút nhát hoặc bất lịch sự. Đối với trẻ nhỏ, chúng có thể im lặng cả năm ở trường nhưng lại nói chuyện khi về nhà. Mức độ thể hiện hành vi này khác nhau, với một số người hoàn toàn im lặng trong các tương tác xã hội và những người khác chỉ trả lời những câu hỏi ngắn gọn với bạn bè hoặc người lớn.
Theo Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê, Phiên bản thứ năm (DSM-5), việc đáp ứng các tiêu chí chẩn đoán cho chứng mất ngôn ngữ chọn lọc đòi hỏi phải chứng minh những điều sau:
- Mất khả năng nói dai dẳng trong một số tình huống xã hội nhất định.
- Tình trạng này ảnh hưởng đến thành tích học tập hoặc nghề nghiệp và các tương tác xã hội.
- Không nói được kéo dài ít nhất một tháng (không giới hạn trong tháng đầu tiên đi học).
- Không thể nói được không phải do thiếu kiến thức cần thiết về ngôn ngữ.
- Tình trạng này không phải do rối loạn giao tiếp hoặc rối loạn phổ tự kỷ.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng chứng mất ngôn ngữ có chọn lọc có liên quan chặt chẽ đến các triệu chứng lo âu khác, đặc biệt là chứng rối loạn lo âu xã hội. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nhiều trẻ em được chẩn đoán mắc chứng mất ngôn ngữ chọn lọc cũng bị ảnh hưởng bởi chứng rối loạn lo âu xã hội. Một số chuyên gia tin rằng chứng mất ngôn ngữ có chọn lọc có thể là một chiến lược được những người mắc một loại rối loạn lo âu xã hội nhất định sử dụng để giảm bớt lo lắng trong các tình huống xã hội.
Vì nhiều người mắc chứng tự kỷ cũng mắc chứng mất ngôn ngữ chọn lọc nên hiện tượng này thường bị hiểu lầm, có thể dẫn đến chẩn đoán sai và điều trị không phù hợp.
Tuy nhiên, hiện tại chưa có sự đồng thuận về nguyên nhân gây ra chứng mất ngôn ngữ có chọn lọc. Người ta suy đoán rằng nhiều trường hợp có thể liên quan đến khuynh hướng di truyền và ức chế hành vi của một cá nhân, có thể xuất phát từ hoạt động quá mức của hạch hạnh nhân trong não. Bộ phận này chịu trách nhiệm phát hiện các mối đe dọa tiềm ẩn và bắt đầu phản ứng “bỏ chạy hoặc đóng băng” theo bản năng. Nghiên cứu cho thấy trẻ em bị ảnh hưởng bởi sự ức chế hành vi có nhiều khả năng mắc chứng mất ngôn ngữ chọn lọc trong một số tình huống nhất định.
Về điều trị, chứng mất ngôn ngữ chọn lọc không tự động cải thiện theo tuổi tác nên việc can thiệp sớm là rất quan trọng cho sự phát triển khỏe mạnh của bệnh nhân. Một số phương pháp điều trị truyền thống bao gồm liệu pháp hành vi và liệu pháp hành vi nhận thức, nhằm mục đích cải thiện kỹ năng giao tiếp xã hội của bệnh nhân. Tùy vào tình trạng từng người, chuyên gia sẽ đưa ra chiến lược điều trị phù hợp.
Điều trị lo âu trong giao tiếp xã hội (S-CAT) là phương pháp điều trị phổ biến kết hợp trị liệu hành vi, trị liệu hành vi nhận thức và các chiến lược định hướng sâu sắc và đã giúp thành công nhiều bệnh nhân phục hồi khả năng nói.
Trong kế hoạch điều trị cho trẻ em, kỹ thuật "tự làm mẫu" cũng có thể được sử dụng, cho phép bệnh nhân thấy mình giao tiếp với sự trợ giúp của các chuyên gia hoặc những người đáng tin cậy thông qua các video clip. Trong một số trường hợp, các chuyên gia y tế thậm chí có thể cân nhắc dùng thuốc để hỗ trợ quá trình trị liệu tâm lý, đặc biệt đối với thanh thiếu niên và người lớn đang có biểu hiện lo lắng hoặc trầm cảm.
Trong xã hội, vẫn còn nhiều hiểu lầm về chứng mất ngôn ngữ có chọn lọc, có thể dẫn đến bỏ lỡ cơ hội điều trị sớm. Nâng cao nhận thức và hiểu biết về triệu chứng này cũng như tạo ra một môi trường hỗ trợ là những bước đầu tiên để đạt được hiệu quả điều trị. Trong quá trình tìm hiểu chứng mất ngôn ngữ có chọn lọc, chúng ta có nên xem xét lại hiểu biết của mình về giao tiếp và coi trọng cách thể hiện độc đáo của mỗi người không?
