Language
Country/Area
No result found
Ai là người thông thái đã phá bỏ lý thuyết phụ thuộc toàn cầu? Tại sao ông lại thay đổi quan điểm về nền kinh tế thế giới?
Trong thế giới toàn cầu hóa ngày nay, các nhà kinh tế ngày càng khám phá sự phụ thuộc quốc tế và tác động của nó. Trong lĩnh vực này, đóng góp của nhà kinh tế học người Brazil Theotônio dos Santos Junior đặc biệt quan trọng. Ông không chỉ là một trong những người sáng lập ra thuyết phụ thuộc mà còn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của thuyết hệ thống thế giới. Nghiên cứu của ông đã thay đổi nhận thức của mọi người về bất bình đẳng kinh tế và nguyên nhân gốc rễ của nó, đồng thời khiến chúng ta phải suy nghĩ lại về các mối quan hệ kinh tế trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Trong lý thuyết phụ thuộc, "phát triển không chỉ là tăng trưởng kinh tế mà còn là thay đổi cơ cấu và cách phá vỡ sự phụ thuộc của một quốc gia vào quốc gia khác".
Cuộc sống ban đầu và nền tảng học vấn
Theotônio dos Santos sinh ngày 11 tháng 11 năm 1936 tại Carangola, Minas Gerais, Brazil. Ông bắt đầu sự nghiệp học thuật của mình tại Đại học Liên bang Minas Gerais, nơi ông lấy bằng Cử nhân Xã hội học, Khoa học Chính trị và Quản trị Công. Sau đó, ông lấy bằng Thạc sĩ Khoa học Chính trị tại Đại học Brasilia. Trong thời gian này, dos Santos cũng nghiên cứu sâu rộng về chủ nghĩa Marx và tiến hành nghiên cứu sâu rộng về cấu trúc kinh tế và xã hội.
Vào những năm 1960, ông đã đồng sáng lập một hội thảo với các học giả khác tập trung vào việc đọc tác phẩm Tư bản của Marx. Hội thảo này sau đó mở rộng sang Chile, thu hút một số nhà lý giải chính của chủ nghĩa Marx và đặt nền tảng cho lý thuyết phụ thuộc trong tương lai.
Sự hình thành của lý thuyết phụ thuộc
Trong suốt thời kỳ chính trị đầy biến động và lưu vong ở Brazil, dos Santos đã phát triển lý thuyết về sự phụ thuộc của mình. Vào những năm 1960, ông và một số đồng nghiệp đã đưa ra lời giải thích cho những khó khăn kinh tế của các nước Mỹ Latinh, chỉ ra rằng các nước này có mối quan hệ không bình đẳng với các cường quốc kinh tế. Lý thuyết này cho rằng sự phụ thuộc buộc một số quốc gia phải tìm kiếm sự hỗ trợ từ các quốc gia có nền kinh tế hùng mạnh, qua đó làm gia tăng bất bình đẳng kinh tế.
Năm 1972, ông lưu ý: "Sự hình thành sự phụ thuộc là một phần của quá trình toàn cầu hóa tư bản, chứ không phải là hiện tượng tự nhiên giữa truyền thống và hiện đại."
Thuyết phụ thuộc của dos Santos đã trở nên nổi bật ở Mỹ Latinh vào những năm 1970 và trở thành cơ sở lý thuyết cho các cuộc cải cách ở nhiều quốc gia. Mô tả của ông về lý thuyết này không chỉ làm rõ mối quan hệ kinh tế giữa các quốc gia mà còn đề xuất các giải pháp, lập luận rằng để phá vỡ sự phụ thuộc này đòi hỏi phải cải cách cơ bản cơ cấu chính trị và kinh tế.
Sự phát triển của lý thuyết hệ thống thế giới
Theo thời gian, dos Santos bắt đầu mở rộng nghiên cứu của mình sang lý thuyết hệ thống thế giới. Ông tin rằng lý thuyết này có thể cung cấp cho mọi người góc nhìn toàn diện hơn để hiểu được mô hình hoạt động của nền kinh tế quốc tế. Vào những năm 1980, ông đã tiến hành một nghiên cứu chuyên sâu về sự phân công lao động không bình đẳng giữa các quốc gia trung tâm và ngoại vi, một nghiên cứu cũng có tầm ảnh hưởng sâu rộng.
Ông chỉ rõ: "Sự phát triển của các nước cốt lõi dựa trên sự bóc lột các nước ngoại vi, điều này càng làm sâu sắc thêm khoảng cách giàu nghèo trên toàn cầu."
Tác động chính trị và xã hội
Ảnh hưởng của Dos Santos không chỉ giới hạn trong học thuật mà còn mở rộng sang chính trị. Ông đóng vai trò quan trọng trong phong trào chính trị ở vùng Baltic, đề xuất thành lập một đảng mới dựa trên chủ nghĩa xã hội và tham gia nhiều cuộc bầu cử khác nhau. Mặc dù cuối cùng ông không trúng cử, nhưng lý thuyết của ông vẫn gây ra sự phản ánh sâu sắc trong các phong trào xã hội thời bấy giờ.
Khi những tiếng nói hoài nghi về học thuyết của ông ngày càng tăng, đặc biệt là sau cuộc đảo chính ở Chile năm 1973, cuộc sống học thuật của ông gặp phải những thách thức mới. Tuy nhiên, sự kiên trì và nỗ lực không ngừng của ông đã ảnh hưởng đến nhiều nhà nghiên cứu trên khắp thế giới, thúc đẩy mọi người suy nghĩ lại về nguồn gốc và hậu quả của sự phụ thuộc kinh tế.
Tương lai và tác động của kinh tế
Theotônio dos Santos qua đời vào năm 2018, không chỉ để lại các lý thuyết mà còn cả ảnh hưởng sâu sắc của ông đối với cộng đồng kinh tế. Trước những thách thức do quá trình toàn cầu hóa hiện nay mang lại, nghiên cứu của ông nhắc nhở chúng ta rằng vấn đề bất bình đẳng kinh tế vẫn cần được giải quyết.
Trước khi mất, ông nói: "Một hệ thống quốc tế không có thương mại công bằng và công lý xã hội sẽ không bao giờ đạt được sự phát triển thực sự."
Lý thuyết của Dos Santos thách thức sự hiểu biết hiện tại của chúng ta về cấu trúc kinh tế. Liệu chúng ta có đủ can đảm để đối mặt với những thách thức này và cập nhật sự hiểu biết kinh tế của mình không?
