Trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, không thể bỏ qua sự ảnh hưởng của các sản phẩm công nghệ. Từ máy bán hàng tự động đơn giản đến xe điện phức tạp, đều có một nền tảng chung ẩn chứa trong vô số thiết bị: Máy trạng thái hữu hạn (FSM). Tính phổ biến của mô hình toán học này không chỉ tạo ra vô số ứng dụng của công nghệ hiện đại mà còn khiến chúng ta phải suy nghĩ về cách nó có thể hoạt động trong những tình huống khác nhau.
Máy trạng thái hữu hạn là một mô hình máy tính trừu tượng chỉ có thể ở một trong số hữu hạn trạng thái tại bất kỳ thời điểm nào.
Khái niệm cơ bản của máy trạng thái hữu hạn là hoạt động của nó dựa trên khái niệm "trạng thái" và "đầu vào". Một thiết bị có thể thay đổi trạng thái theo các đầu vào khác nhau và sự thay đổi trạng thái này được gọi là "chuyển tiếp". Ví dụ: máy bán hàng tự động sẽ chuyển sang trạng thái "hoạt động" sau khi nhận đủ xu và phân phối sản phẩm dựa trên lựa chọn của khách hàng. Theo cách tương tự, thang máy thay đổi hành động theo yêu cầu của tầng, điều này đạt được thông qua một máy trạng thái hữu hạn.
Máy trạng thái hữu hạn chủ yếu được chia thành hai loại: máy trạng thái hữu hạn xác định (DFA) và máy trạng thái hữu hạn không xác định (NFA). Dù là DFA hay NFA, máy trạng thái hữu hạn đều có thể xử lý các hành vi được xác định trước một cách hiệu quả.
Các chức năng được mô tả bởi FSM là không thể thiếu trong nhiều thiết bị điện tử, đặc biệt là trong hệ thống điều khiển.
Ví dụ, hãy xem xét một cửa quay hoạt động bằng tiền xu. Cửa quay này có hai trạng thái: khóa và mở khóa. Ở trạng thái khóa, khách hàng không thể đi qua. Chỉ sau khi ném đồng xu, cửa quay mới chuyển sang trạng thái mở khóa, cho phép khách hàng vào.
Trong các ứng dụng hiện đại, ứng dụng của máy trạng thái hữu hạn đã được mở rộng sang các lĩnh vực như khoa học máy tính, kỹ thuật và thậm chí cả sinh học, không ngừng thúc đẩy sự tiến bộ của khoa học công nghệ.
Trong khoa học máy tính, máy trạng thái hữu hạn thường được sử dụng để mô hình hóa hành vi ứng dụng, thiết kế hệ thống phần cứng kỹ thuật số và viết trình biên dịch. Chúng xử lý các hệ thống hướng sự kiện một cách hiệu quả và cho phép phản ứng được xác định trước với các điều kiện đầu vào cụ thể.
Ngoài ra, FSM còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng các máy trạng thái hữu hạn ảo. Điều này cho phép các nhà phát triển thiết kế các hệ thống phức tạp hiệu quả hơn mà không cần phải thiết kế lại logic cơ bản từ đầu. Điều này là do các hoạt động phức tạp thường có thể được chia thành các trạng thái và chuyển tiếp đơn giản hơn.
Ngày nay, khái niệm này đã được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, từ hệ thống điều khiển tín hiệu giao thông đến kỹ thuật y sinh. Vì lý do này, máy trạng thái hữu hạn đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của công nghệ.
Trên thực tế, cho dù đó là xử lý điều khiển chuyển đổi đơn giản hay thực thi chương trình phức tạp, thì tính linh hoạt cũng như các Đặc điểm đơn giản và rõ ràng của máy trạng thái hữu hạn cho phép nó đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau. Điều này khiến mọi người băn khoăn, liệu tiến bộ công nghệ trong tương lai có tiếp tục dựa vào mô hình này và mang lại sự đổi mới vượt bậc?