M.J. Bakermans-Kranenburg

Sniffing around oxytocin: review and meta-analyses of trials in healthy and clinical groups with implications for pharmacotherapy

The popularity of oxytocin (OT) has grown exponentially during the past decade, and so has the number of OT trials in healthy and clinical groups. We take stock of the evidence from these studies to explore potentials and limitations of pharmacotherapeutic applications. In healthy participants, intranasally administered OT leads to better emotion recognition and more trust in conspecifics, but the effects appear to be moderated by context (perceived threat of the ‘out-group’), personality and childhood experiences. In individuals with untoward childhood experiences, positive behavioral or neurobiological effects seem lowered or absent. In 19 clinical trials, covering autism, social anxiety, postnatal depression, obsessive-compulsive problems, schizophrenia, borderline personality disorder and post-traumatic stress, the effects of OT administration were tested, with doses ranging from 15 IU to more than 7000 IU. The combined effect size was d=0.32 (N=304; 95% confidence interval (CI): 0.18–0.47; P<0.01). However, of all disorders, only studies on autism spectrum disorder showed a significant combined effect size (d=0.57; N=68; 95% CI: 0.15–0.99; P<0.01). We hypothesize that for some of the other disorders, etiological factors rooted in negative childhood experiences may also have a role in the diminished effectiveness of treatment with OT.

Serotonin transporter genotype 5HTTLPR as a marker of differential susceptibility? A meta-analysis of child and adolescent gene-by-environment studies.

We present results of a meta-analysis of gene-by-environment (G × E) studies involving the serotonin transporter genotype 5HTTLPR to evaluate empirical support for two competing conceptual frameworks in developmental psychopathology: diathesis-stress and differential susceptibility. From a diathesis-stress perspective, the cumulative negative effects of the short allele (ss and sl genotypes) and adverse environments on development have been stressed. From a differential-susceptibility perspective, carriers of the s allele are predicted to be more open to adverse as well as positive environments, for better and for worse. Studies with children and adolescents up to 18 years of age (N=9361) were included. We found 41 effect sizes (N=5863) for the association between negative environments and developmental outcomes with or without significant moderation by 5HTTLPR genotype and 36 effect sizes (N=3498) for the potentially 5HTTLPR-moderated association between positive environments and developmental outcomes. Five moderators were examined: age, ethnicity, genotyping (biallelic or triallelic) and methods used to assess environment and outcome. In the total set of studies, including studies with mixed ethnicities, we found that ss/sl carriers were significantly more vulnerable to negative environments than ll carriers, thus supporting the diathesis-stress model. In the Caucasian samples, however, ss/sl carriers also profited significantly more from positive environmental input than ll carriers. Associations between (positive or negative) environment and (positive or negative) developmental outcome were absent for ll carriers. The meta-analytic findings support the hypothesis that in Caucasian samples 5HTTLPR is a genetic marker of differential susceptibility. G × E interactions might be critically dependent on ethnicity.

No association of the dopamine D4 receptor (DRD4) and -521 C/T promoter polymorphisms with infant attachment disorganization

In a first molecular genetic study Lakatos and colleagues found an association between attachment disorganization and the dopamine D4 receptor (DRD4) gene polymorphism, in particular in the presence of the -521 T allele in the promoter region of the DRD4 gene. Replication of their study in a sample of 132 infants did not confirm the role of the DRD4 7+ -allele and the -521C/T promoter gene in disorganized attachment. Although our sample was larger, and contained more children with CT or TT alleles, which enhanced the probability of finding the DRD4 and C/T interaction, the association was not found. Even when we combined our sample with the Lakatos sample, the interaction effect of the DRD4 and -521 C/T polymorphisms on disorganized attachment was absent.

Kindermishandeling in Nederland Anno 2010. De Tweede Nationale Prevalentiestudie Mishandeling van Kinderen en Jeugdigen (NPM-2010)

In deze studie (noot a) is onderzocht wat de jaarprevalentie was van kindermishandeling in 2010, hoe dit getal zich verhoudt tot de prevalentie in 2005 en wat de belangrijkste risicofactoren waren. Ruim 1100 beroepskrachten die in verschillende sectoren met kinderen te maken hebben, is gevraagd alle gevallen van kindermishandeling te rapporteren. Ook zijn alle kinderen geteld die gemeld waren bij de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling in 2010. Verder hebben bijna 2000 middelbare scholieren gerapporteerd over mishandeling. De prevalentieschatting op basis van informantenrapportages en AMK-meldingen kwam neer op 34 per 1000 (bijna 119.000) kinderen. De toename (68%) in het aantal AMK-meldingen van 2005-2010 was opvallend. De prevalentieschatting op basis van zelfrapportage was 99 per 1000, hetzelfde aantal als in 2005. Gezinnen met (zeer) laag opgeleide ouders, werkloze ouders, eenoudergezinnen, gezinnen met drie of meer kinderen en stiefgezinnen hadden een groter risico op kindermishandeling. Ook allochtone achtergrond betekende een verhoogd risico. Voor gezinnen van Marokkaanse, Turkse, Surinaamse, of Antilliaanse herkomst viel dat extra risico weg als rekening werd gehouden met het gemiddeld lagere opleidingsniveau. De toegenomen aandacht voor kindermishandeling in de afgelopen jaren heeft geleid tot een toename in het aantal (AMK-)meldingen, maar niet tot een merkbare daling in het aantal slachtoffers.AbstractChild maltreatment in the Netherlands in 2010: The second Netherlands’ Prevalence study on Maltreatment of children and youth (NPM-2010)The current study assesses the year prevalence of child maltreatment in the Netherlands. We estimated the prevalence of sexual, physical, and emotional abuse and physical and emotional neglect using different methods: informant-, CPS-, and self-reports. We also tested which family and demographic factors increased the risk for child maltreatment. Results showed that the prevalence, based on both informant-reports and self-reports has not decreased from 2005 to 2010 and that risk factors remained similar. The number of reports to CPS did increase from 2005 to 2010. It is likely that this is the result of increased awareness of the problem. Based on our results, recommendations for policy makers are formulated.

Behavioral and neural responses to infant and adult tears : The impact of maternal love withdrawal

The current study examined behavioral and neural responses to infant and adult tears, taking into account childhood experiences with parental love-withdrawal. With functional MRI (fMRI), we measured neural reactivity to pictures of infants and adults with and without tears on their faces in nulliparous women with varying childhood experiences of maternal use of love withdrawal. Behavioral responses to infant and adult tears were measured with an approach-avoidance task. We found that individuals with experiences of love withdrawal showed less amygdala and insula reactivity to adult tears, but love withdrawal did not affect amygdala and insula reactivity to infant tears. During the approach-avoidance task, individuals responded faster to adult tears in the approach condition compared with the avoidance condition, indicating that adult tears facilitate approach behavior. Individuals responded faster to infant tears than to adult tears, regardless of approach or avoidance condition. Our findings suggest that infant tears are highly salient and may, therefore, overrule the effects of contextual and personal characteristics that influence the perception of adult crying.

Intergenerationele overdracht van gehechtheid. De stand van zaken in het psychometrisch, klinisch en pedagogisch onderzoek

SamenvattingDit artikel beoogt een beeld te geven van het onderzoek naar de intergenerationele overdracht van gehechtheid. De vraag is hoe ervaringen van ouders met gehechtheidsrelaties in hun kinderjaren van invloed zijn op de gehechtheidsrelaties die zij op hun beurt met hun eigen kinderen opbouwen. Om de kwaliteit van gehechtheid bij kinderen te bepalen staat het onderzoeksveld de observatieprocedure van de Vreemde Situatie ter beschikking; voor volwassenen werd het Gehechtheidsbiografisch Interview (GBI) ontwikkeld. De ontwikkeling van dit interview heeft het onderzoek naar intergenerationele overdracht in een stroomversnelling gebracht. Dat maakt het mogelijk om op verschillende studies terug te vallen bij een evaluatie van de merites van het instrument en ook op grond van meta-analyses gevolgtrekkingen te doen. Na deze psychometrische verantwoording, die ook inhoudelijk interessante gegevens laat zien, volgt een verkenning van de reikwijdte van de hypothese en het mechanisme van intergenerationele overdracht van gehechtheid.

Failing the Duck test: Reply to Barbaro, Boutwell, Barnes, and Shackelford (2017)

In this reply, we respond to the critique by Barbaro, Boutwell, Barnes, and Shackelford (2017) in regard to our recent meta-analysis of intergenerational transmission of attachment (Verhage et al., 2016). Barbaro et al. (2017) claim that the influence of shared environment on attachment decreases with age, whereas unique environmental and genetic influences increase, which they felt was disregarded in our meta-analysis. Their criticisms, we argue, are based on a misunderstanding of the core tenets of attachment theory. Barbaro et al. (2017) unify parent-offspring attachment, attachment representations, and romantic-pair attachment under the same conceptual and empirical umbrella, even though these constructs serve different behavioral systems. We show that excluding the incompatible twin data on pair bonding from their analysis undercuts their argument. Statements about the role of the shared environment in attachment beyond early childhood are highly uncertain at this point. Importantly, even if the role of the shared environment were to wane with age, its effects may still be causally important in later childhood or adult outcomes, as either an indirect factor or as a factor influencing earlier developmental outcomes. (PsycINFO Database Record

Effectieve ondersteuning van sensitiviteit in de opvoeding

In dit hoofdstuk beschrijven we interventieprogrammas die erop gericht zijn ouders te ondersteunen bij het sensitief opvoeden en disciplineren met als uiteindelijk doel een positieve ouder-kindrelatie en vermindering van gedragsproblemen bij het kind. Interventiestudies hebben hun waarde bewezen op het theoretische en klinische vlak. Bij het Leidse programma Video-feedback Intervention to promote Positive Parenting and Sensitive Discipline (VIPP-SD) wordt gebruikgemaakt van video-feedback: het terugkijken en bespreken van video-opnames van opvoeder en kind. In verschillende studies bleek VIPP-SD effectief te zijn, zowel in de context van (klinische) gezinnen als in de kinderopvang. Om de blik te verruimen naar andere culturen spoorden we wereldwijd 70 interventiestudies op. De meeste interventies waren bestemd voor een speciale groep ouders of kinderen, zoals ouders uit een achterstandssituatie, of ouders met premature babys. Ook onderzoek naar VIPP-SD werd uitgevoerd in verschillende landen en culturen, zoals kansarme gezinnen in Portugal en Turkse gezinnen in Nederland.

Kindermishandeling in Nederland Anno 2010 (Child maltreatment in the Netherlands in 2010: The second Netherlands’ Prevalence study on Maltreatment of children and youth (NPM-2010)

In deze studie (noot a) is onderzocht wat de jaarprevalentie was van kindermishandeling in 2010, hoe dit getal zich verhoudt tot de prevalentie in 2005 en wat de belangrijkste risicofactoren waren. Ruim 1100 beroepskrachten die in verschillende sectoren met kinderen te maken hebben, is gevraagd alle gevallen van kindermishandeling te rapporteren. Ook zijn alle kinderen geteld die gemeld waren bij de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling in 2010. Verder hebben bijna 2000 middelbare scholieren gerapporteerd over mishandeling. De prevalentieschatting op basis van informantenrapportages en AMK-meldingen kwam neer op 34 per 1000 (bijna 119.000) kinderen. De toename (68%) in het aantal AMK-meldingen van 2005-2010 was opvallend. De prevalentieschatting op basis van zelfrapportage was 99 per 1000, hetzelfde aantal als in 2005. Gezinnen met (zeer) laag opgeleide ouders, werkloze ouders, eenoudergezinnen, gezinnen met drie of meer kinderen en stiefgezinnen hadden een groter risico op kindermishandeling. Ook allochtone achtergrond betekende een verhoogd risico. Voor gezinnen van Marokkaanse, Turkse, Surinaamse, of Antilliaanse herkomst viel dat extra risico weg als rekening werd gehouden met het gemiddeld lagere opleidingsniveau. De toegenomen aandacht voor kindermishandeling in de afgelopen jaren heeft geleid tot een toename in het aantal (AMK-)meldingen, maar niet tot een merkbare daling in het aantal slachtoffers.AbstractChild maltreatment in the Netherlands in 2010: The second Netherlands’ Prevalence study on Maltreatment of children and youth (NPM-2010)The current study assesses the year prevalence of child maltreatment in the Netherlands. We estimated the prevalence of sexual, physical, and emotional abuse and physical and emotional neglect using different methods: informant-, CPS-, and self-reports. We also tested which family and demographic factors increased the risk for child maltreatment. Results showed that the prevalence, based on both informant-reports and self-reports has not decreased from 2005 to 2010 and that risk factors remained similar. The number of reports to CPS did increase from 2005 to 2010. It is likely that this is the result of increased awareness of the problem. Based on our results, recommendations for policy makers are formulated.

19 Kindermishandeling en gehechtheid

In Nederland voert de overheid de laatste jaren intensief campagne tegen kindermishandeling. Het publiek wordt via affiches en andere media gewezen op het belang van het signaleren en melden van potentiele slachtoffers van kindermishandeling in de omgeving, bijvoorbeeld met de slogan: ‘In iedere klas zit wel een kind dat mishandeld wordt’. Tot voor kort ontbraken Nederlandse prevalentiegegevens, want naar het maatschappelijk zo belangrijke verschijnsel kindermishandeling is de afgelopen dertig jaar eigenlijk nog bitter weinig wetenschappelijk onderzoek verricht. Wel is er in de klinische praktijk veel ervaring opgedaan met diagnostiek, hulpverlening en preventie van kindermishandeling, hoewel de validiteit en effectiviteit van deze praktijk niet altijd wetenschappelijk is aangetoond. In de klinische praktijk is wel duidelijk geworden dat kindermishandeling doorgaans een symptoom van ernstig verstoorde gehechtheidsrelaties in het gezin is.